Gemi Hava Kompresörü

Sanayide ve endüstride bir çok yerde hava kompresörleri kullanılmaktadır. Bu yazımızda sizlere gemi hava kompresörü çalışma prensipleri ve yapısı hakkında bilgi vermek istedim. Aslında genel çalışma sistemi olarak aynı olsa bile, gemilerde kullanılan bazı hava kompresörlerinde, özellikle soğutma sistemlerinde farklılıklar olabilir. Onun haricinde ana işlevleri bakımından hava kompresörü görevleri her zaman aynıdır.

Hava Kompresörü Çalışma Prensibi

Genel itibarı ile hava kompresörü nedir ve ne işe yarar sorusu için hava kompresörü amacı havayı sıkıştırarak basıncını arttıran mekanik bir cihaz olarak cevap verilebilir. Tıpkı sıradan bir pistonlu içten yanmalı motor gibi bir yapısı bulunur ve bu sefer silindirlerinde yanma olayı gerçekleşmez. Onun yerine pistonlar havayı sıkıştırarak, belirlenmiş bir hava tankına doğru sıkıştırılmış hava yönlendirilmektedir.

Gemi Tipi Hava Kompresörü

Gemilerde kullanılan hava kompresörleri de aslında asıl amaçları bakımından normal hava kompresörlerinden farklı değildir. Ana amaç yine yüksek basınçlı hava elde etmek için kullanılmalarıdır. Burada kullanım şartları gereği daha zorlu ve nemli ortamlarda kullanılmaları gerektiğinden dolayı, dayanıklılıklarının kara tipi hava kompresörlerine göre biraz daha fazla olmaları beklenir.

Gemide bir çok mekan ve bir çok sistemde basınçlı hava ihtiyacı bulunduğundan dolayı gemilerde hava kompresörleri çok önemli ekipmanlar arasında bulunmaktadır. Bu yazımızdan sonra gemi tipi hava kompresörü arızaları ve çözümleri konulu yazacağım yazıda, kompresör arızaları ve çözümleri konusunda önemli bilgilere ulaşabileceksiniz.

Gemi Tipi Hava Kompresörü Farkları

Gemi Tipi ve diğer hava kompresörü amaçları yüksek basınçlı hava elde etmek olduğunu belirtmiştik. Madem ikisinin de amacı aynı, gemilerde kullanılan hava kompresörü farkları nelerdir sorusu akıllara gelmektedir. Elbette yapılan ana işin temelindeki sonuçlar aynı olmasına karşın, gemilerde kullanılan hava kompresörlerinin farklı özellikleri bulunmaktadır. Aşağıda gemi tipi hava kompresörlerinin farkları konusunu daha detaylı şekilde inceleyelim

Deniz Şartlarına Dayanıklılık

Gemilerde kullanılan hava kompresörleri çeşitleri genel olarak kara tipi hava kompresörlerine göre çok daha fazla dayanıklı olmak zorundadır. Özellikle gemilerde kullanıma bağlı olarak gemi bünyesindeki vibrasyon ve titreşimler, karasal kompresörlerde bulunmamaktadır. Dolayısı ile hareketli parçalara etkiyen kuvvetler, gemi tipi kompresörlerde çok daha fazla olacaktır. Bu nedenle gemilerde kullanılan kompresörlerin her türlü deniz şartlarına daha fazla dayanıklı olması beklenir.

Yüksek Verimlilik

Gemi tipi hava kompresörleri, gemilerden üretilen sabit enerji kaynağı ile tahrik edilen elektrik motorları veya dizel motorlar vasıtası ile tahrik edilerek, sabit ve yüksek basınçlı, yüksek verimlilikte hava üretilmesini sağlarlar. Gemi seyir halinde iken, daha az bakım masrafı gerektirecek olan parçalardan imal edilmiş olması sayesinde, yüksek verimlilik te sağlanmış olmaktadır.

Düşük Bakım İhtiyacı

Gemilerde kullanılan hava kompresörleri arıza yapması durumunda dışarıdan servis talebi yapılamayacaktır. Bu nedenle gerek bakım görmesi gereken ekipman sayısı olarak, gerekse bakım periyotları açısından minimum bakım ihtiyacı olan hava kompresörleri seçilmektedir. İlerleyen bölümlerde Hava Kompresörü Bakımı Nasıl Yapılır? konusunda da sizlere bilgiler verilecektir.

Güvenlik Standartlarına Uyum

Gemide kullanılan tüm ekipmanlarda olduğu gibi hava kompresörü güvenlik standartları konusunda da hassas olunması gerekmektedir. Ekipmanın çalışma esnasında veya boşta bekleme sürecinde, personelim emniyetini sağlamak amacı ile bu güvenlik standartlarına uygun olması beklenmektedir. Bu standartlar Uluslararası Denizcilik Organizasyonu, SOLAS ve özel klaslama kuruluşları tarafından belirlenmektedir. Belirli periyotlar ile de kontrolleri sağlanmaktadır.

Farklı Soğutma Sistemi

Gemilerde kullanılan hava kompresörlerinin farklı soğutma sistemleri olabilir. Daha doğrusu farklı amaç için farklı kapasitelerde çalışan hava kompresörlerinde yapısal olarak küçük değişikliklerin bulunma olasılığı vardır. Aşağıda bahsedeceğimiz yüksek hava kapasitesi üretmek amacı ile kullanılan hava kompresörlerinde genel olarak su ile soğutmayı görürüz. Su soğutmalı hava kompresörleri genel olarak yüksek hava basıncı üreten kompresörlerin silindirlerindeki sıkıştırmadan meydana gelen sıcaklığın düşürülmesi amacı ile kullanılır. Bunun yanında su soğutmalı sistemlerde hava sıcaklığı daha fazla düşürülebildiğinden dolayı, havanın sıkıştırılma oranları da daha fazla artmış olacak, bu da genel kompresör veriminin artmış olmasını sağlayacaktır.

Yüksek Basınç Kapasitesi

Hava kompresörü kaç bar hava üretir? diye genel bir algı sorusu oluşabilir. Ama bu tamamen kullanıcıların ihtiyaçları yönünde belirlenen bir olgudur. Genel kullanım ve basit hava sistemleri için 2 bar basınç da yeterli olabilirken, sanayide kullanılan bazı önemli sistem ve ekipmanların çalışmaları için 200 bar basınç gerekliliği de bulunmaktadır. Gemi kompresörleri kaç bar basınç üretir sorusu ise yine gemilerde kullanılan sistemlere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.

Eğer kompresörde üretilmiş basınçlı hava ana makinelerin çalışması esnasında start havası için kullanılacaksa en az 30 bar basıncında bir havaya ihtiyaç bulunacaktır. Gemilerde kullanılan start hava basıncı genel olarak 30 bar civarındadır.

Bunun haricinde gemilerde servis hava basıncı 7 bar dolaylarındadır. Servis havası da genel olarak gemi bünyesindeki daha düşük kapasiteli sistemlerde, atölye veya güvertede bulunan hava çıkış musluklarında, gemi yardımcı sistemlerinde göstergelerde kullanılan sistemlerde kendini göstermektedir.

Gemi hava kompresörlerinin genel özellikleri yukarıda belirttiğimiz gibidir. Elbette yine kendi aralarında da markaya veya kullanım yerlerine bağlı olarak değişkenlik gösteren özellikler olabilir.

Gemi Hava Kompresörü Çalışma Prensibi

Gemi tipi hava kompresörü çalışma prensibi ile konvansiyonel karasal bir hava kompresörünün çalışma prensibi arasında teknik olarak bir fark bulunmamaktadır. Aşağıdaki animasyondan da görülebileceği gibi, ilk etapta bir içten yanmalı motor çalışma prensibine benzemektedir. Dıştan tahrik edilen bir krank şafta bağlı piston, silindir içerisinde aşağı yukarı harekete başlar. Aşağı doğru olan hareketi esnasında, silindir içerisinde yaratılan vakum sayesinde, dış ortamdan hava girişi silindir içerisine sağlanmış olur. Piston tekrar yukarı doğru hareket etmeye bağladığında ise, içerideki hava girmiş olduğu yerden dışarıya çıkamaz çünkü giriş tarafında bulunan kademe valfi tek yönlüdür. Havanın içeri girişini sağlar fakat dışarı çıkışına izin vermez.

Sıkıştırılmış olan hava da yukarıdaki animasyonda görüldüğü gibi, yine tek yönlü olarak çalışan bir valf aracılığı ile silindir dışına taşınarak depolanacak yere sevk edilir.

Gemi Kompresörü Çeşitleri

Günümüzde farklı yerlerde kullanılan farklı çeşitlerde kompresörlerin olduğunu yukarıda da belirtmiştik. Burada kompresör çeşitleri konusunda sadece maddeler halinde kısa bilgi verilecek. Kompresör Çeşitleri Nelerdir? konusunda sizlerin de merak ettiğiniz konular olursa ayrı bir yazı ile detaylı şekilde her kompresör detaylı şekilde anlatılacaktır.

Kompresör Çeşitleri

Çalışma Prensibine Göre Kompresör Çeşitleri aşağıdaki gibidir;

• Pistonlu Kompresörler
• Vidalı Kompresörler
• Turbo Kompresörler
• Diyafram Kompresörler
• Scroll (Eğrili) Kompresörler
• Jet Kompresörler

Her bir kompresörün de çalışma prensipleri bakımından kendi içlerinde farklı modelleri olabilmektedir. Buradaki yazının ana konusundan çıkmamak adına gemi kompresörü çeşitleri konusunda daha detaylı bilgiler vermeyi, farklı yazıya sakladım. Sizler de merak ettiğiniz bir kompresör veya detay görmek istediğiniz bir kompresör olursa buradan bana bildirmeniz halinde detaylı bir çalışmasını yapabilirim.