Vatan görevi bizler için manevi öneme sahip bir hizmettir. Sağlıklı her Türk vatandaşı, zamanı geldiğinde askerlik hizmetini yapmakla görevlidir. Ama bazen öyle durumlar oluyor ki, vatan borcu dediğimiz askerliğin yerine getirilme şartları da değişebiliyor. Yurt dışında yaşayan gurbetçi vatandaşlarımız ve denizciler buna örnek olabilir. Bu yazıda denizcilerin tecil işlemleri konusunu işleyerek sizlerin de ileride karşılaşabileceğiniz bazı durumlarda yapılabilecekler konusunda bilgi vermek istiyorum.
Denizcilerin Tecil İşlemleri veya Dövizle Askerlik
Genelde birbirine karıştırılan iki durum dövizle askerlik ve bedelli askerlik kavramları olmaktadır. Dövizle askerlik, yurt dışında belirli bir süre hizmet veren gurbetçi veya işi gereği yurtdışında çalışan vatandaşlarımızın yaptığı askerlik tipidir. Dövizle askerlik için herhangi bir kanun beklenilmesine gerek duyulmamaktadır. Gerekli olan hizmet süresi tamamlandıktan sonra yetkili kurumlara durum belgelenerek, gerekli ücret banka hesaplarına yatırılır ve dövizle askerlik işlemi yapılabilir.
Her ne kadar şu an için gündemde farklı bir askerlik metodu görüşülüyor olsa da, kanun çıkana kadar yürürlükte olan kanun maddesi geçerlilikleri yerine getirilecektir. Peki mevcut kanun hükümlerine göre acaba denizciler dövizle askerlikten nasıl yararlanabilirler? 111 sayılı askerlik kanununun 35/G maddesinde döviz ile askerlik tanımı yapılmıştır. Bu kanun maddesine göre Türk vatandaşları yılın 1095 günü yani 3 yıl boyunca, işçi veya işveren sıfatı ile yurt dışında bulunuyorsa, bu süreleri tamamladıktan sonra konsolosluklara döviz ile askerlik yapma istediğini bildirebilir.
Denizcilerin Tecil İşlemleri Nasıl Yapılır?
Peki henüz askerlik görevini dövizle de olsa yapmanın erken olduğunu düşünenler ne yapmalılar? İlk akla gelen cevap tabiki tecil işlemi oluyor. Bunun için yurtdışında oturma veya çalışma izni olanlar ile yabancı bayraklı gemilerde çalışanların, mevcut durumlarını belgeleyecek dokümanlarla konsolosluklara başvuru yapmaları gerekmektedir.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta, gemi adamı tecil işlemini yaptırabilmek için Türk bayraklı değil, yabancı bayraklı gemide çalışıyor olmanız gerekmektedir. Çünkü Türk Bayraklı gemiler bir Türk şirketine bağlı olduklarından Türkiye’de çalışan gibi olursunuz, oysa yabancı bayraklı gemilerde, şirket merkezi yurt dışı olduğundan dolayı yurt dışında çalışıyor görünürsünüz.
Bu şartları sağlayan vatandaşlar tam 38 yaşına kadar askerliklerini tecil ettirme hakkına sahip olabilmektedirler.
Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızdan işçi veya işveren durumunda olanlar, ilk tecil işlemini şahsen yetkili konsolosluklara giderek, sonrakileri de posta yolu ile yapabilmektedirler. Gemi adamı statüsündeki vatandaşlarımız ilk ve tekrar eden tüm tecil işlemleri için konsolosluklara şahsen gitmek zorundadırlar.
Çalışan ya da bir meslek gurubunda olan kişiler tecil işlemlerini bağlı bulundukları ülkelerdeki Türk konsolosluklarına, Gemi adamı olan kişiler ise işlemlerini gerekli evraklar ile gemi adamlarının askerlik işlemlerini yapmaya yetkili konsolosluklardan yapması gerekmektedir. Bu konsoloslukların listesi aşağıda verilmiştir.
Denizcilerin Tecil İşlemleri İçin Gereken Şartlar Nelerdir?
Tecil işlemlerinin de gerçekleşebilmesi için belirli şartlar bulunmaktadır. Bunlar;
- 38 yaşından daha küçük bir yaşta olmak
- Türk vatandaşı olmak
- Oturma veya çalışma izni sahibi olarak veya bir meslek dalında yeterlilik sahibi olarak yurt dışında yaşıyor olmak veya yabancı bayraklı bir gemide gemi adamı olmak
Denizcilerin Tecil İşlemleri Kabul Olmayan Durumlar
Bazı durumlarda tecil işlemi yapılamamaktadır. Bunlar;
- Yabancı bayraklı bir gemide çalışırken yaptırdığı bir tecil işlemi varken, hizmet akdinin sonlanmasından dolayı çalışmayan gemi adamlarının,
- Türk Bayraklı gemilerde çalışan gemi adamlarının,
- Mahkumiyet kararları kesinleşmiş ve adli makamlar tarafında hakkında kesin yakalama kararı olanların tecil işlemleri gerçekleştirilmez.
Denizcilerin Tecil İşlemleri veya Dövizle Askerlik Ücretleri
- Normal şartlarda dövizle askerlik ücreti 2000 Euro olarak belirlenmiştir. (Miktar, kanunların belirlediği zamanlarda çeşitlilik gösterebilir ama bant bu aralıktadır)
- Euro para birimini kullanmayan ülkelerde, yerel para biriminin Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından tanındığı ülkelerde yükümlüler, Milli Savunma Bakanlığı tarafından belirlenen tutarlarda ödeme yaparlar. Her yıl başında, Merkez Bankası tarafından çapraz kurlardaki değişiklik belirlenerek, bu ücret yeniden belirlenir.
- Eğer para birimi Merkez Bankası tarafından kullanılamayacak bir ülkede çalışılıyorsa da, bu sefer yükümlüler, ilk iki maddede bulunan ülkelerdeki gibi ödemelerini yaparlar.
Denizcilerin Tecil İşlemleri İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
Öncelikle gemi adamlarının ilk askerlik tecil işlemleri için, yurt dışında bulunduğu ülkedeki Türk Konsolosluklarına şahsen giderek başvurması gerekmektedir.
Yanında bulundurması gereken evraklar ise aşağıdaki gibidir;
- Donatan veya donatan vekili tarafından düzenlenen ve yerel yetkili makamlarca onaylanmış olan, gemi adamı hizmet akdi belgesi,
- Yabancı ülke kayıtları esas alınarak hazırlanmış gemi adamı kayıt sureti,
- Gemi adamı cüzdanı,
- Pasaport,
- Gerekli görülmesi halinde Türk Konsolosluklarının isteyebilecekleri ek belgeler