Evaporatör Sistemi veya diğer bilinen ismi ile Fresh Water Generator sistemi gemilerdeki en önemli sistemlerden birisidir. Gemide su nasıl üretilir? sorusuna en güzel cevap olarak bu ekipmanın ismini verebiliriz. Peki bu su üreticilerinin çalışma prensibi nedir sorusuna verilecek yanıt nedir? Bu yazımızda sizlere gemilerde kullandığımız bu su yapma makinalarının çalışma prensibini anlatacağız. Diğer ekipman ders notlarımız için ilgili sayfalarımızı ziyaret edebilirsiniz.
Burada fotoğraflar da açıklaması yapılan ekipmanlar Alfa Laval Fresh Water Generator evaporatörlerin görselleridir. Diğer markalar da aynı prensip ile çalışmaktadırlar.
Evaporatör Sistemi Çalışma Prensibi
Aslında bu makinelerin çok basit bir çalışma stratejileri vardır. Kısaca özetlemek gerekirse ;
“Deniz suyunu kaynatıp buharlaştırak onu içerisindeki tuz minerallerinden ayrıştırıp, başka bir aşamada yoğuşturarak saf su haline getirmek.”
Peki bunu yapmak için suyu 100°C kaynatmak gerekli midir? Suyu 100°C kaynatırken kaybettiğimiz enerji ne olacak? Gibi sorular aklınıza takılabilir. Bu sıkıntıyı aşmanın çok basit metodları bulunur.
Bir ortamın basıncını düşürüseniz, aynı zamanda ortamda bulunan sıvının da kaynama sıcaklığını düşürmüş olursunuz. Buna örnek olarak da deniz kenarındaki saf suyun kaynama sıcaklığı 100°C iken aynı suyun bir dağın tepesindeki kaynama sıcaklığının yaklaşık olarak 98°C olması verilebilir.
Denizde bunu sağlamamınızın tek yolu ortam basıncının düşürülmesi. Ortam basıncını atmosfer basıncının daha alt noktasına düşürerek ( vakum ) suyun kaynamaya başlama sıcaklık değerini de düşürmüş oluruz. Böylelikle %80-%85 vakumu sağlanmış ortamda bir suyun kaynama sıcaklığı yaklaşık olarak 55°C veya 60°C aralığında olacaktır.
Evaporatör Sistemi Nasıl Çalıştırılır?
Yukarıdaki resimi ayrıntılı olarak incelerseniz şimdi anlattıklarımı da kolaylıkla anlayabilirsiniz. Dediğimiz gibi ilk aşamamız Evaporatörün uygun vakum tutmasını sağlamak. Bunun için Fresh Water Ejecter Pump devreye alarak gövdedeki basıncın vakum değerine geldiğini görmek olacaktır.
Cihazınızın tipi ve Instruction Manual ‘ de belirtilen değerler doğrultusunda bunu tespit edebilirsiniz. Uygun aralığa geldiğimizde Evaporator Feed Water Valve bir miktar açılarak Fresh Water Generator’ümüzün Evaporator ve Condenser ismini verdiğimiz iki ana bölümünden yoğuşturucu kısmına besi suyumuzun girişini sağlamış olacağız.
Ana makine ceket suyu giriş ve çıkış valflerini de açarak sistemin sıcaklığını arttırıyoruz. Yine makine tipine göre bu değerler değişmekle birlikte 60-65°C gibi bir değer ortalama değer olarak kabul edilir. Bu aşamada belirli bir süre sonra evaporatör sistemi gözetleme camında suyun oluştuğunu görebilmemiz gereklidir.
Duyun oluşmasına müteakip distillate pump devreye alınarak ürettiğimiz suyun salinometer’den geçirilerek uygun tuzlulukta olduğuna bakılır ve uygun değerler dahilinde bulunuyorsa ürettiğimiz su fresh water tank’larımızdan ayarladığımıza doğru birikmeye başlar.
Dışarıdan valflerin hazırlanışı ve sistemin genel çalışması bakımından da aşağıdaki videonun sizlere faydalı olabileceğini düşünüyorum.
Evaporatör Sistemi Çalışma Videosu
Deniz suyundan tatlı su veya kullanma suyu elde etmede kullanılan bu ekipmanların, gerçekte de nasıl çalıştığını görsel olarak kavrayabilmeniz için, aşağıdaki videoları izleyebilirsiniz.