Denizcilik mesleği, yapılan iş ve işin yapıldığı yer itibarı ile gayet tehlikeli bir çalışma alanı sunmaktadır. Her meslek grubunda olduğu kadar ve hatta daha fazla tehlike içeren denizcilik mesleğinde ise, bu riskli durumların, önlenemez bir hal almadan önce uyarılarının yapılması için gemi alarmı kullanılır.
Farklı Tiplerde Gemi Alarmı
Kullanılacak her alarm için aslında farklı bir tehlike durumu tanımlaması yapılmıştır. Yani yangın, gemiyi terk, denize adam düştü, genel alarm gibi farklı durumların tanımlaması için farklı tipte, renkte ve ses şiddetinde alarmlar kullanılmaktadır.
Acil durum alarmlarının özellikleri bakımından da belli başlı kriterleri sağlıyor olmaları beklenmektedir. Örneğin insanlara sesini duyuramayan bir alarmın kimseye faydası olmayacaktır. Veya benzer şekilde kendini göstermekten aciz bir ikaz lambası için kimse durumun ciddiyetini kavrayamayacağından dolayı önemsenmeyecek, olası kötü durumun bir felakete dönmesi de kaçınılmaz olacaktır.
Bu nedenle acil durum alarmlarının en azından duyulabilir ve görsel olarak da renkleri ile farkedilebilir özelliklerde olması gerekmektedir.
Tüm denizcilik alanında çalışanların bu konudaki dikkatlerini dağıtmamak adına da bu alarmların bir standartı bulunmaktadır. Gemi hangi şirkete bağlı olursa olsun veya gemi hangi sefer bölgesinde olursa olsun, bir acil durumda çalacak alarmın tipi ve rengi her yerde aynı olacaktır.
Uluslararası arenada, yukarıda kullanılan acil durumlarda kullanılacak olan alarm tipi ve renkleri ile ilgili genel bilgi verilmiştir. Bu ortak kullanım sayesinde, bir gemi adamı, alarmı duyduğu zaman karşılaştığı zor durumun tam olarak ne olduğu konusunda bilgilendirilmiş olacak ve var ise müdahale çalışmalarını da ona göre yapacaktır.
Gemi Alarmı Çeşitleri
Yukarıdaki paragrafta farklı durumlar için farklı tiplerde alarmların kullanıldığından bahsedip bunlarla ilgili fotoğrafı paylaştık.
Alarmların tiplerinden bahsederken onların seslerinin farklarından ve görünüm olarak dışarıya yansıyan farklarından bahsetmek istedik. Buna göre bu alarmlar, aşağıdaki gibi çeşitlerindirilebilir;
Genel Alarm
Gemideki genel acil durum alarmı tanımlaması yapılırken 7 kısa ve 1 uzun tonda ses yayını veya gemi düdüğü ile 7 kısa ve 1 uzun düdük miktarı bir aksiyon kararlaştırılmıştır.
Bu alarm, gemiyi terki gerektirebilecek olan yangın, gemi terk, çatışma, karaya oturma vb durumlara karşı gemi personelinin halihazırda beklemesi gerektiği konusunda uyarması amacı ile verilir.
Genel alarm için ana kontrol merkezi köprü üstünde bulunmaktadır. Bu alarm bir kere 7 kısa bir uzun şeklinde aktif edildikten sonra gemi personelinin, röle cetvelindeki görevleri yapmak üzere muster station (acil durumlarda ana toplanma yeri)’da toplanması ve kendilerine verilecek talimatların alınması gerekmektedir.
Gemide genel alarm devreye girince personelin yapması gerekenler;
- Genel anons sisteminden acil durumun tipini öğrenip ona uygun şekilde müdahale görevine hazırlanmak,
- Gemide tanmış olan Muster Station’larda uygun yerde verilecek görevleri yapmak üzere hazırda beklemek,
- Acil durum ve müdahale yöntemi belirlenir belirlenmez, dahil olunan ekiple beraber talimatlara uymak
Gemi Yangın Alarmları
Gemide yangın bir personel tarafından tespit edilir edilmez, personel en yakınında bulunan yangın ikaz butonuna basıp tüm geminin yangın alarm sistemini devreye geçirecek ve yüksek sesle yangın olduğunu birilerine duyurana kadar “YANGIIINN” diye bağırmalıdır.
Gemilerde yangın ikaz sinyali sürekli olarak çalan elektrikli zil veya sürekli çalan gemi düdüğü şeklindedir.
Gemide yangın alarmını duyan personelin aşağıdakileri yapması gerekmektedir;
- Yangın istasyonlarına intikal etmeli,
- Yangın tipi ve müdahale yöntemleri belirlenerek ekiplerin hazırlığına hazırlanmalı,
- Verilen talimatlar doğrultusunda kendi yangın müdahale ekibi ile gerekli görevleri yapmalıdır
Denize Adam Düştü Alarmı
Çoğu defa gemide çalışan bir mürettebatın veya yolcu gemisindeki bir yolcunun gemi güvertesinden denize düştüğü olmuştur. Denize birinin düştüğünün tespitinden hemen sonra denize adam düştü alarmı aktif hale getirilir.
Denize Adam Düştü ( Man Overboard) Alarmı, gemideki personeli bilgilendirip düşen kişiyi arama kurtarma faaliyetleri için 3 uzun ikaz sesi ile ve çevredeki gemileri de durumdan haberdar etmek için gemi düdüğü ile 3 uzun düdük ile uyarılmasından oluşur.
Denize düşen kişinin tahmini olarak düştüğü nokta veya yakınları ile ilgili bir bilgi var ise, geriden gelen veya etraftaki gemilerin kazazedeye zarar vermemesi veya kurtarabilmesi adına, yerini belli etmek için suya bazı işaret ekipmanları atılabilmektedir.
Denize Adam Düştü Alarmını duyan personel, bilgilendirmeler ışında düşen kişiyi bulup kurtarmak için arama faaliyetlerine katılabilir.
Gemi Terk Alarmı
Geminin kumandasının mümkün olmadığı durumlarda veya gemi tarafından giderilemeyen acil durumlarda, personel can kaybını korumak için gemiyi terk alarmı gemi kaptanı tarafından , merkezi anons sistemi tarafından sesli olarak verilir.
Gemi terk alarmı 6 kısa ve 1 uzun alarmdan oluşmaktadır. Genel alarma çok benzediği için gemi terk alarmlarında gemi kaptanı tarafından merkezi anons sistemi üzerinden sözlü talimat da beklenilir.
Gemiyi Terk Alarmı verildiği zaman personelin yapması gerekenler;
- Gemiyi terk ekipmanları ile beraber toplanma alanı (Muster Station)’da toplanılmalı,
- Su, yiyecek, battaniye gibi ekipmanlar taşınmalı,
- Toplanma alanına gelmek için uzun yol katetmekten kaçınılmalı,
- Gemiyi terk için kaptan talimatı beklenmelidir.
Köprüüstü Seyir Alarmı
Köprüüstünde bulunan tüm seyir cihazlarının ve aydınlatmaların, arıza oluştuğunda yerinin ve arızanın belirlenmesi için ayarlanmış alarm sistemleridir. Herhangi bir arıza olması durumunda sesli uyarı alarmı ile birlikte köprüüstü kontrol konsolu üzerindeki bilgi ekranına da arıza ile ilgili detaylar düşecektir.
Köprüüstü Seyir Alarmı devreye girdiğinde ilgili personelin alması gereken önlemler;
- Arızanın hangi ekipman ile ilgili olduğunun belirlenmesi gerekmektedir,
- Arızaya neden olan sorunun tespiti gerekmektedir,
- Eğer mümkünse arıza giderilmelidir. Mümkün değilse gerekli birimlere raporlaması yapılmalı ve ekipmanın yedeği devreye alınmalı ve seyir emniyeti sağlanmalıdır
Makine Dairesi Alarmları
Gemi makine dairesi de tıpkı köprüüstü gibi çok farklı ekipmanlarla donatılmıştır ve her birisinin ayrı bir alarm sistemi mevcuttur. Buradaki makinelerde arıa olması durumunda mevcut alarm sadece tek bir yerde çalmayacak, tüm makine dairesinde görünür ve her yerden duyulur şekilde olacaktır. (Köprüüstü seyir alarmında sadece köprüüstünde duyulup görülmesi yeterli idi)
Makine Dairesi Alarmı Çaldığında makine personelinin yapması gerekenler;
- Arızanın hangi ekipmandan kaynaklandığı tespit edilmeli,
- Arızanın tam olarak ne olduğu belirlenmeli,
- Mümkünse arıza giderilmelidir. Mümkün değilse yedek ekipmana geçilip, yine arızanın önemi ile ilgili ilgili kişiye raporlama yapılıp, arızanın giderilmesi sağlanmalıdır
Gemi CO2 Alarmı
Geminin kapalı alanlarındaki yangını söndürmek için en etkili yöntemlerden birisi kapalı olan mahale CO2 gazını basmaktır. Ama bu gazın boğucu özelliğinden dolayı, uygulanacağı mahalde hiç kimsenin kalmadığına emin olmak gerekmektedir.
Bu nedenle CO2 gazı verilmeden önce alarm ikazı verilerek personele gerekli bilgilendirme ve uyarı yapılır.
CO2 alarmı, tüplerin ana kumanda kontrol paneli kapakları açıldığı anda devreye girmektedir.
Gemide CO2 alarmı duyulur duyulmaz personelin bulunduğu mahali terk etmesi gerekmektedir.
Gemi Güvenlik Alarm Sistemi
Son zamanlarda denizcilik ile ilgili yaşanan saldırılar neticesinde SOLAS gereği gemilerde gemi güvenlik uyarı sisyemi kurulması zorunlu hale getirilmiştir.
Bu gemi alarmı diğer ikaz yöntemlerine göre biraz daha farklı işlemektedir. Bu sistemde gemi içerisinde kesinlikle sesli veya görsel bir ikaz yapılmaz. Alarm aktif edildiği zaman en yakın liman sahil otoritelerine gemide korsanlık veya dışarıdan gelen bir tehlike neticesinde ssıkıntılı bir durum olduğu bilgisi iletilir ve dışarıdan gemiye destek istenilmektedir.
Gemi Alarmı Duyulduğu Zaman Yapılması Gerekenler
Aslında bu konu her alarm çeşitinde yapılması gerekenleri kapsamaktadır. Tüm alarmlarda da yapılması gerekli olan ortak bazı durumlar bulunuyor.
- Verilen alarmın tipine göre ne tür bir acil durum ile karşı karşıya kalındığının bilinmesi gerekmektedir.
- En kısa sürede toplanma alanında olunmalı fakat bu sefer verilen alarm tipine göre personelin yanında bulundurması gerekli olan ekipmanları da alması gerekmektedir.
- Toplanma alanında her personel kendine ayrılmış olan özel yerde beklemeli ve mevcut raporlamasında ilgili zabite sayımda yardımcı olarak , eksik personel var ise aranması için gerekli bilgilendirmeleri yapmalıdır,
- Yetkili zabitlerce verilen talimatlara uyulmalıdır.
Gerçek Gemi Alarmı Sesleri
Acil durum ile karşı karşıya kalınması durumunda, bu seslere aşina olunması için sizlere burada gemide duyabileceğiniz alarmların kendi seslerini paylaşıyoruz