Dünya ticareti yükünü taşıyan araçların her türlü hesaplamasını yapan ve onların ticari faaliyet ile çalışmalarına vesile olan meslek dalına en geniş kapsam ile gemi mühendisliği adı verilmektedir. Bu alan o kadar geniş ki, kendi içerisinde farklı dallara ayrılmaktadır. Sizlere bu yazımızda genel olarak bu alan hakkında bilgileri paylaşıp denizcilik alanına en geniş pencereden bakmayı, daha sonraki yazılarımızda da diğer dallardan bahsetmeyi planlamaktayım.
Gemi Mühendisliği Nedir? Tanımı
Gemi mühendisi ne yapar sorusunun ucu çok açık. Daha proje aşamasında geminin kullanım amacına yönelik olarak ağırlık ve devre hesabını yapar, daha sonra diagramları çizerek gerekli modelleme ve testlerden başarı ile geçen gemi projelerinin üretimi için sahaya çizim evrakları ile ulaştırılıp burada verilen limit değerler için üretim yapılır. Üretimi biten gemi için de detay hesap ve ayarlamaları yapar ve geminin ticari seferi için gerekli evrak işlemleri ile uğraşır.
Bu işlemler sonunda gemi yine başka mühendislerin kontrolünde işletilmeye devam ederek faaliyetlerine devam eder. Şimdi de diğer mühendislik dalları konusunda bilgilendirmede bulunalım.
Gemi Mühendisliği Bölümleri Nelerdir?
Kontrat aşamasından geminin seyrine kadar olan süreçte farklı mühendislik bölümlerinin katkılarını aşağıdaki listeden görebilirsiniz.
- Gemi İnşaatı Mühendisliği,
- Gemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği,
- Gemi Makineleri ve İşletme Mühendisliği
Bunlardan gemi inşaatı mühendisliği bölümü 2007-2008 yılları arasında isim değiştirerek gemi inşaatı ve gemi makineleri mühendisliği olarak unvan değişikliği ile sektörde faaliyetlerine devam etmiştir.
Bu bölüm mezunları direk olarak gemide çalışamazlar fakat lisans eğitimi sonunda 12 aylık gemi stajını bitirip bakanlık tarafından yapılan uzakyol vardiya mühendisliği sınavından başarılı olanlar liman cüzdanlarını alarak mesleğin deniz kısmında görevlerine devam ederler.
Benzer şekilde de gemi makineleri işletme mühendislerinin, bir gemi inşaatı mühendisi gibi başından sonuna kadar gemi projelendirmelerinde tersanelerde imza yetkileri bulunmamaktadır. Sadece kendi alanlarında makine dairesi yerleşimlerinde yetkililerdir. Ayrıca belirli bir süre deniz hizmeti yapıp gemilerde operasyonel alanda tecrübe kazanmış olan gemi makineleri işletme mühendisleri, bakım onarım faaliyeti gösterilen tersanelerin bakım onarım departmanlarının ve teknik departmanların vazgeçilmez personelleridir.
Gemi Mühendisliği İş İmkanları ve Çalışma Alanları
Denizcilik sektörü genel itibarı ile parası bol olan bir sektördür. Dünya ticareti devam ettiği sürece bu alanda çalışan tecrübeli personele olan ihtiyaç sürekli olarak devam edecektir.
Yukarıda da farklı disiplinlerden mühendislerin olduğunu belirttik. Şimdi de bunların çalışma alanları ve iş imkanları konusunda bilgi verelim. Gemi inşaatı mühendisleri genel itibarı ile tersanelerin ana mühendis kadrosunu oluştururlar. Kendi içlerinde proje, teknik, satınalma, üretim, bakım gibi alt dallara ayrılsalar da, tersanelerde çok geniş iş imkanları bulunmaktadır.
Gemi inşaatı ve gemi makine mühendislerinin teknik bilgileri ve çelik ile olan tecrübelerinden dolayı bazı büyük projelerde de çelik kısmında faaliyet gösterdiklerini görebilirsiniz. Örneğin büyük köprü inşaatlarında, havalimanı ve baraj projelerinde, demiryolları projelerinde de gemi inşaatı mühendislerinin çalışma alanları olduğunu görebilirsiniz. Çünkü bu projelerin ham maddesi çelik ve ona şekil verme uzmanlığıdır ve bu kabiliyet gemi inşaatı mühendislerinde, gemi inşaat aşamalarında kazandırılmış bir yetenektir.
Özel sektörde bu alanlarda çalışan mühendisler, kamu alanlarında da liman başkanlıklarında gemi sörvey mühendisi olarak kendilerine yer bulabilmektedirler.
Gemi Makineleri İşletme Mühendislerinin aldıkları eğitim gereği, tersanelerden seyir için çıkmış gemilerin işletilmesi ve seyri konularında uzman mühendisler yetiştirilmektedir. Mesleğin her aşamasında eğitimleri ve hizmetleri bakanlık tarafından takip edilen bu mühendisler, eğitim hayatları boyunca tamamen uygulamaya yönelik çalışma yaptıkları için gemi seyrinde görev alan mühendisler bunlar arasından seçilir.
Asıl çalışma alanları gemi olmakla beraber, yazımızın önceki bölümlerinde de belirttiğimiz gibi belirli bir tecrübe ve deneyim edinmiş olanları tersanelerin özellikle bakım-onarım departmanları başta olmak üzere dizayn departmanlarında yerleşim yapmak üzere de görev aldıkları bilinmektedir.
Özel sektörde kılavuzluk hizmeti veren şirketlerde römorkörlerde, denizcilik şirketlerinin teknik departmanlarında enspektörlükten teknik müdürlüğe kadar çalışma imkanı olmaktadır.
Denizcilik alanında çalışmak istemeyen bölüm mezunlarının otek teknik müdürlükleri, fabrika müdürlükleri, enerji tesis yöneticilikleri, otomobil fabrikaları teknik müdürlükleri yaptıkları da bilinmektedir. Yine bu bölüm mezunlarının kamu alanında da çalışma alanları bulunmaktadır. Özellikle kıyı emniyeti genel müdürlüğüne bağlı römorkörlerde, liman başkanlıklarında da port state sörveyör, flag state sörveyör ve deniz sörvey mühendisi kadroları ile, VTS’lerde deniz trafik kontrol operatörlükleri yaptıkları bilinmektedir.
Gemi Mühendisliği Maaşları Ne Kadar?
Aslında bu başlık altında yazılacak olanların, en çok merak edilen konu olduğunu tahmin etmek çok da zor değil. Beğenilen bir mesleğin çalışma şartlarından daha ziyade aylık kazanç durumları, daha fazla ilgi çekiyor.
Fakat bizim bilgilerini verdiğimiz alanlar deniz ve kara olarak iki ana grupta incelenecek olursa, kazançlar da o derece farklı olacaktır.
Tersanelerde çalışan bir gemi inşaatı mühendisinin maaşı 3000TL-15000TL aralığında olabilirken, gemide çalışan mühendisin maaşı $3000-$12500 aralığında değişmektedir.