Gemide Karşılaşılan Tehlikeler ve Riskler

Son yıllarda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Güvenliği konusunda gerekli çalışmaları hassasiyetle yapmaya başlamıştır. Çalışılan ortamın zorluğuna göre yapılan bu çalışmanın bir kolu da gemide karşılaşılan tehlikeler alanında yapıldı. Farklı kategorilerde gemiadamlarının maruz kaldıkları risk faktörleri belirlendi. Yazımda sizlere bu durumlardan bahsetmek istiyorum.

Gemide Karşılaşılan Tehlikeler ve Riskler Nelerdir?

Öncelikle tehlike ve risk tanımını iyi yapmamız gerekiyor. Bu iki terim de aynı şeyi ifade etmek için kullanılsa da aslında birbirlerinden çok bağımsız ve birbirlerine olan etki sonucu değerlendirmeyi niteleyecek derecede önemli.

İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirmesi yönetmeliğine göre tehlike; iş yerinde var olan veya dışarıdan gelebilecek olan, çalışanı veya iş yerini etkileyebilecek, zarar veya hasar verme potansiyelini belirtirken risk; tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma veya başka zararlı sonuç verme ihtimalini tanımlamaktadır. İsterseniz yazımın devamına bunların ışığında devam edelim.

Gemide Karşılaşılan Mekanik Tehlikeler

Gemide kullanılan ekipmanların neredeyse tamamının mekanik özellikte olduğu varsayımından yola çıkarak aslında en büyük tehlike faktörünün buradan geldiğini kolaylıkla görebiliriz. Kreynler, pompalar, şaftlar, fanlar, kompresörler, pervaneler, kapılar, halatlama mekanizmaları. Kısacası gemide günlük kullanılan ekipmanların neredeyse tamamında mekanik bir aksam söz konusudur ve bunların hepsi de başlı başına tehlikeyi kazaya çevirme konusunda oldukça yeteneklidirler.

Mekanik ekipmanların açıkta kalan kısımları uzuv sıkışmalarına, vurma, çarpma ezilme gibi vücut bütünlüğüü bozabilecek olan risklerin meydana gelmesine neden olabilir. Sadece geminin bünyesinde bulunan malzemelerden ziyade, gemi ile taşınan yüklerin de keskin köşelerinden kaynaklanacak yaralama veya uygun istiflenmemiş malların devrilmesi neticesinde ezilme vakaları görüldüğü de olmuştur.

Gemide Karşılaşılan Elektriksel Tehlikeler

Yukarıda saymış olduğumuz mekanik ekipmanların büyük bir çoğunluğunun aynı zamanda elektrik ile çalıştığını göz önünde bulunduracak olursak, elektriksel tehlikelerin de dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli konu olduğu ortaya çıkmaktadır.

Bunların haricinde gemide elektrik dediğimiz zaman özellikle jeneratör ve gemi elektrik motorlarının (LİNK) güç aktarım kablolarının, elektrik transfer işlemlerinde çarpılmaya sebep olacak deformasyona uğramamış olması gerekliliği de unutulmamalıdır. Kısacası, muhteviyatında elektrik il çalışma gibi bir özelliği bulunan ekipmanlarda, özellikle çarpılma tehlikeleri bulunmakta, çalışanların da buna göre önlemlerini, kişisel koruyucu donanımlarını bulundurmaları gerekmektedir.

Gemide Karşılaşılan Kayma ve Düşme Tehlikeleri

Her tarafı demir olan gemilerde en sık karşılaşılan risklerden birisi de farkedilemeyen veya kayıp düşülen parlak zeminlerdir. Özellikle bakım onarım faaliyetlerinden sonra uygun temizlik ve toparlanması yapılmamış olan ve bu mahaller içerisinde de makine dairesi gibi küçük bir alandan bahsediyorsak, düşme, kayma ve takılma tehlikesini de göz ardı etmemek gerekmektedir.

Özellikle zemin altında bulunan valf, filtre gibi ekipmanların kapaklarının bulunduğu bölgelerdeki eksik işaretlemeler, düşme vakaları ile sonuçlanmakta, düşmenin şiddetine göre de personelin yaralanma safhası değişebilmektedir. Basit bir düşme esnasında ters tarafa yılıp başına darbe alan bir personelin beyin kanaması geçirip ölme riski bulunmaktadır.

Gemilerde Kapalı Alanda Çalışma Tehlikesi

Normal ortamda dahi oksijen seviyesinin değişmesi ile insan bünyesi başedemezken, kapalı mahal çalışmalarında en büyük tehlike havasız kalmak olacaktır. Ortamdaki oksijen oranının belirli bir seviyenin altına düşmesi neticesinde bilinç kaybı ile başlayan ve ilerleyen safhalarda ölümle sonuçlanabilecek durumlar daha önceden de farklı gemilerde yaşanmış bir olaydır.

Gemide Karşılaşılan Ergonomik Tehlikeler

Gemide özellikle bakım onarım yapan personelin kontrolsüz şekilde oturarak çalıştığını bilirsiniz. Her ne kadar köprüüstü ekipmanları ve kumanda sistemleri ile idareci personelin koltukları ergonomik bir yapı haline getirilmeye çalışılsada diğer personelin bçyle bir şansı olamayabiliyor. Güvertede raspa veya boya işi ile uğraşan personelin sürekli uygun pozisyonda kalıp işini yapması mümkün olmuyor. Bu nedenle de bazı ortopedik şikayetlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlanmış oluyor.

Gemide Karşılaşılan Psiko Sosyal Tehlikeler

İnsan yaratılış yapısı gereği, toplum halinde yaşamak üzere yaşamaktadır. Dolayısı ile ailesinden ve çevresinden işi gereği aylarca uzakta yaşamak zorunda olmaları gemi adamlarını bazı psikolojik sabır sınırlarına zorlamaktadır. Gemide sınırlı sayıda insan ile çalışmak da dolaylı yoldan sosyal ilişkileri sınırlamaktadır.

Sadece personel yönünden bile sıkıntılı ve hareketsiz olan gemi hayatında bir de düzensizlikler, belirsiz vardiyalar ve ağır çalışma koşulları eklenince, psikolojik olarak insan sabrının zorlanmaması elde olmuyor.

Gemide Karşılaşılan Biyolojik ve Kimyasal Tehlikeler

Gemi, sınırlı bir alan içerisindeki kapalı metal kutudur. Bunun içerisinde tuvalet ve banyolar, salonlar, mutfak, ortak yaşam alanları gibi, insanların toplu olarak zaman geçirdiği yerler bulunmaktadır. Özellikle çöpler, tuvalet ve banjo hijyenine dikkat edilemediği durumlarda, bunlardan kaynaklanacak parazitlerin oluşması mümkündür. Gemi de yapısı gereği bu canlılar için uygun yaşama ve üreme ortamı oluşturur. Küçük alan içerisinde oluşan bakterilerin tüm personeli etkilemesi mümkündür.

Biyolojik olan bu tehlikeye karşı bir de kimyasal olarak benzer durumlarla karşılaşılması da mümkün olabilmektedir. Gemi gerek taşıdığı yükler bakımından olsun, gerekse boya storu, makine ve güverte storları olsun, bu gibi alanlarda genel temizlik ve onarım faaliyetleri için kimyasal malzemeleri bulundurur. Bu gibi kimyasalların uygun kişisel koruyucu donanım olmadan veya uygun olmayan depolama koşulları neticesinde meydana gelecek zararlardan yine tüm personel etkilenebilecektir.

Gemide Karşılaşılan Çevresel Tehlikeler

Gürültü

Gemide gürültünün en büyük kaynağı makinelerdir ve makine dairesi ile güvertede yapılan operasyonlara ait ekipmanlardır. Uygun zamanlama, uygun kişisel koruyucu donanım ve düzgün operasyon ile, gürültü tehlikesinin etkilerinin düşürülmesi mümkün olabilmektedir.

Aydınlatma

Gemiler seyirleri boyunca yol alırken gece veya gündüz ayrımına bakmaksızın devam ederler. Bu nedenle özellikle makine dairesi gündüz bile yapay aydınlatmalardan oluştuğundan dolayı, aydınlatma konusundaki hassasiyet makine personelini direk olarak etkilemektedir.

Bir makine operasyonun başarılı ve dikkat dağıtıcı olmaması için, uygun derecede aydınlatma kullanılmalı ve personeli yorgunluğa sevk eden rahatsız edici parlaklıklardan kaçınılmalıdır. Aynı şekilde güverte aydınlatmalarının yetersizlikleri de güvertede yapılacak operasyonlar esnasında çalışanların tehlikeli güvertede kazalara maruz kalmasına sebep olabilir.

Termal Konfor

Gemiler bildiğiniz gibi dünyanın farklı ülkelerine ve farklı şehirlerine ziyaretlerde bulunmaktadır. Bu ziyaretlerin hepsi aynı coğrafi bölgelerde olmadığından, bir bölge sıcakken diğerleri de soğuk iklimleri yaşıyor olabilir. Bu durumda gemi personeli de farklı maruziyetlerle karşılaşmaktadır. Gemi yapısının termal gücü bu etkiyi en aza indirebilir.

Sadece gemi izolasyonları ile çözülemeyecek durumlarda da personelin yine kişisel koruyucularını doğru ve etkili şekilde kullanmaları gerekmektedir.

Yorum yapın