İngilizce olarak Global Maritime Distress Safety System’in kısaltılmışı olan GMDSS Sistemi dilimize Küresel Denizcilik Acil Durum Emniyet Sistemi olarak çevrilmektedir. Denizde elektronik haberleşme sistemlerinin keşfedildiği ilk yıllarda her ne kadar haberleşme sorunu çözülmüş olsa da , gemiler ve bağlantılı istasyonlar acil bir durum karşısında sorunun çözümü için organize bir hareket edemiyorlardı. Bu nedenle bu emniyet sistemi geliştirilmiştir.
GMDSS Sistemi Tanımı Nedir?
18. yüzyıl civarında, uluslararası ve yakın hat seyir yapan gemiler, acil bir durumla karşılaştıklarında sahil istasyonlarını veya etraflarındaki gemileri bilgilendirip yardım almak için mors iletişimi kuruyorlardı.
Sadece ışık veya tonların uzunluk ve kısalıklarını kullanarak haberleşmeye yarayan bu sistem, acil durumun çeşidini anlatmaya yeterli gelmiyordu. Bu nedenle IMO bünyesinde SOLAS 4.Bölüm GMDSS yani küresel acil durum emniyet sistemi kabul edildi.
Bu kavramları da kullanarak GMDSS tanımını yapmak istersek, “Denizde ortaya çıkan tehlikelerde karadaki iletişim sistemlerinin kullanılarak kurtarma birimlerinin otomatik olarak uyararak arama kurtarma faaliyetlerini başlatan otomatik bir sistemdir” denilebilir.
GMDSS Sistemi Haberleşme Cihazları

GMDSS kapsamında aşağıda listelenmiş olan cihaz ve sistemler bulunmaktadır.
- DSC,
- Navtex Cihazı,
- EPIRB Cihazı,
- SART Cihazı
DSC Fonksiyonu
Digital Selective Calling kelimesinin baş harflerinden oluşmuş olan cihaz ile başka bir istasyon ile direk ve otomatik olarak bağlantı kurulması sağlanır. Cihaz üzerindeki kırmızı Distress tuşu ile tek tuş ile çevredeki tüm istasyonlardan yardım talebinde bulunabilmektedir.
Günümüzde kullanılan bir çok VHF’te DSC özelliği buluınmaktadır. SOLAS GMDSS kapsamında bulunmayan telsizler Class-D olarak adlandırılmaktadır.
Navtex Fonksiyonu
Daha önceki Navtex Sistemi ile ilgili yazımızda da bu sistemin meteorolojik durumları, çevredeki gemilere ait olayları rapor ettiğini bildirmiştik. Bunlara ait raporları da küçük bir rapor halinde sunmaktadır.
EPIRB Fonksiyonu
Acil Durum Konum vericisi olarak dilimize çevrilmiş olan bu hayati cihaz , geminin yangın, batma, yan yatma gibi durumda su ile temas ederek otomatik olarak devreye girer ve geminin o anki pozisyonunu hem etraftaki gemilere hem de karasal istasyonlara yayın yaparak bildirir. Bu şekilde kimse yardım için ek bir iş yapmadan çevreden yardım talep edilmiş olur.
SART Fonksiyonu
Kendisine has özel radarların algılayabileceği frekanslarda (9GHz) sinyal yayarak EPIRB’den daha farklı şekilde çevrede yardım verebilecek olan gemiler ile irtibatın sağlar.
GMDSS Sistemi Deniz Kapsama Alanı
Kapsama alanları A1, A2, A3 ve A4 olarak farklı bölgelere ayrılmıştır. Böylelikle geminin sefer bölgesine göre kapsama alanı dışında kalan bölgelerdeki muhabere cihazlarını taşımasına gerek kalmamaktadır.

Buna gör sefer bölgelerini kontrol edecek olursak;
A1 Deniz Bölgesi : Kıyıdan uzaklığı yaklaşık 25-50 deniz mili mesafeye kadar uzaklıkta olan VHF-FM/DSC istasyonlarının kapsama alanı bölgesidir.
A2 Deniz Bölgesi : Kıyıdan yaklaşık olarak 50-250 deniz mili uzaklıktaki ve A1 Deniz Bölgesi dışında kalan bölgedir.
A3 Deniz Bölgesi : A2 deniz sahası dışında kalan, 76 Kuzey ve 76 Güney enlemleri arasındaki INMARSAT uydularının kapsama alanı içerisinde olan bölgedir.
A4 Deniz Sahası : A3 Deniz Sahası dışında kalan ve kutuplara kadar olan bölgeyi kapsamaktadır.
Deniz sahalarının sınırları dünyanın her yerinde sabit değildir. Ülkelere göre sınırlar değişkenlik gösterebilmektedir. Yukarıda belirtmi olduğumuz kapsama alanları ve ekipmanlar ile ilgili daha görsel olan tabloyu aşağıda görebilirsiniz.
Bölge | Kapsama Alanı | Kullanılan Ekipman |
A1 | 20mil – 50 mil arası | VHF DSC |
A2 | 50 mil – 40 mil arası | VHF + MF |
A3 | 70° N den 70° S Enlemleri | VHF + MF + One INMARSAT |
A4 | 70° N veya S haricindeki bölgeler | HF + MF + VHF |
GMDSS Sistemi Eğitimleri
Sistemin ve sisteme ait ekipmanların gemilerde verimli şekilde kullanılabilmesi için Bakanlık tarafından geçerli bir sınavla alınabilen eğitimlerden geçilmesi gerekmektedir.
GMDSS ekipmanların ve iletişim haberleşme ekipmanlarının gemilerde kullanılabilmesi için gerekli olan bu sertifikaya GOC ( General Operators Certificate ) ismi verilmektedir.
Yazılı ve sözlü olan bu GOC Sertifikasının alınabilmesi için öncelikle teorik derslerin tamamlanması gerekmektedir. Bu teorik derslerde sistemi kullanmak isteyen operatör adaylarına, sistem detaylarını ve diğer haberleşme araçlarının nasıl kullanılacağına yönelik bir tanıtım dersi yapılmaktadır.
GMDSS Sistemi Avantajları Nedir?
Bu sistemi kullanabilen ve kullanabildiğinin kanıtlanması durumunda güverte zabitlerinin çok daha kolay iş bulabildikleri bilinmektedir.
Birçok ilanda Güverte Zabitlerinden GOC ehliyeti sahibi olma şartı aranmaktadır. Belirli bir süre sonra bu ekipmanları kullanamayan zabitlerin gemide iş bulma olanaklarının çok azalacağı bellidir. Hatta bazı şirketler GOC ehliyetli güverte stajyeri aramaktadırlar.