Her gemide, tekneyi yüzdürmek üzere kurulmuş bir tahrik sistemi bulunur. Genellikle dizel motorlardan oluşan bu makineler de kendi aralarında iki zamanlı ve dört zamanlı motorlar olarak çeşitlere ayrılırlar. Gerek kapladıkları hacimden dolayı, gerekse ürettikleri güçlerden dolayı her birisinin belirli başlı avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Bu yazımda sizlere bu 2 ve 4 zamanlı motorlar arasındaki farkları anlatmaya çalışacağım.
İki ve Dört Zamanlı Motorlar Ne Demek?
Genel dizel yanma çevrimini inceleyecek olursak eğer, dizel motorda bir iş oluşması için aşağıdaki süreçlerin, içten yanmalı motorlarda oluşması gerekmektedir
- Emme,
- Sıkıştırma,
- Yanma,
- Egzost
Emme durumunda, ortamda bulunan oksijen yönünden zengin olan hava, silindirlerin içerisine alınarak yanma periyodu için uygun yanıcı hava sağlanır
Sıkıştırma periyotunda ise, dışarıdan alınmış olan hava silindir içerisinde sıkıştırılarak sıcaklığı yükseltilirek, yanma için en uygun ısıya yükseltilir. Bu esnada havanın hacmi küçüldüğünden dolayı ani basınç yükselmesi de gözlenmektedir.
Bir sonraki safha yanma/ateşleme zamanıdır ki enerjinin açığa çıktığı aralık bu aralıktır. Silindir içerisinde yüksek sıcaklıktaki oksijence zengin durumda olan hava içerisine yüksek basınçlı dizel yakıtının püskürtülmesi sonucu yanma oluşumu safhasıdır
Son olarak egzost evresinde ise, yanma sonucu oluşan atık gazların, silindir içerisinden dışarı atıldığı periyottur.
İki Zamanlı Motorlar
İki zamanlı veya iki stroklu motorlar, yukarıda saydığımız iş oluşum evrelerinin (emme, sıkıştırma, yanma ve egzost) pistonun 1 kere aşağı yukarı hareketi ile gerçekleştiği motorlardır. Bir başka deyişle, şaftın 360 derecelik 1 tur dönüşü sonucu oluşan iş üreten motorlara iki zamanlı motorlar adı verilmektedir.
İki Zamanlı Motorların Çalışma Prensibi
Yukarıda saydığımız 4 evrenin kendi içerisinde 2’şerli gruplar halinde meydana geldiği içten yanmalı makinelerdir. Bazı 2 zamanlı motorlarda emme ve egzost valfleri bulunmamaktadır. Bu valfler yerine portlardan ve zamanlamadan yararlanılır. Aşağıda 2 zamanlı bir içten yanmalı makinenin çalışma prensibini görebilirsiniz.

İki Zamanlı Motorların Kullanıldıkları Yerler
Bu tip motorlarda kesin bir kullanım yeri belirlenmemiştir. Çok büyük bir geminin makinesinin 2 zamanlı olduğunu görebileceğiniz gibi, küçük bir sürat teknesinin motorunda da 2 zamanlı motor görebilirsiniz. Bununla beraber çim biçme makinaları, model uçaklar, scooter gibi araçlarda da 2 zamanlı motorların kullanıldıklarını görebilirsiniz.
İki Zamanlı Motorların Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?
- En avantajlı özelliği soğuk havalarda çalışması daha kolaydır
- Yapısal olarak dört zamanlı motorlara göre daha basit ve maliyeti daha düşüktür
- Çalışma prensibi gereği, yanmak üzere gönderilen yakıtın bir bölümü direkt olarak egzost ile dışarı atılır. Bu da maliyet ve çevresel konularda dezavantaj sağlamaktadır
- Bu tip makinelerde üretilen iş 4 yerine 2 harekette meydana geldiğinden dolayı çok daha kısa sürede yüksek sıcaklık meydana gelmektedir
Dört Zamanlı Motorlar
Dört zamanlı makinelerde üretilen iş şaftın 2 defa dönmesi yani 720 derecelik çalışma açısında meydana gelmektedir. Bir başka deyişle pistonun 2 defa aşağı yukarı hareket etmesi ile 1 iş üretilmektedir.

Dört Zamanlı Motorların Çalışma Prensibi
- Bu tip motorlarda ilk hareket, pistonun silindir içerisinde aşağı doğru inerken açılan hacime, emme valfinin açılarak dışarıdan oksijence zengin havanın doldurulması ile tamamlanır. Emme zamanının tamamlanması, piston alt ölü noktaya gelinceye kadar devam etmektedir.
- Sonraki aşamada, piston alt ölü noktadayken emme valfinin ve egzost valfinin kapalı olduğu zamandır. Bu esnada piston aşağıdan yukarı doğru hareket ederek silindir içerisindeki havanın sıkışması sağlanır. Bu periyot da piston üst ölü noktaya gelene kadar devam eder,
- Sonraki aşamada piston tam ölü noktaya yaklaştığı anda enjektörden silindir içerisine yüksek basınçlı dizel yakıtının püskürtülmeye başlaması ile başlayan yanma evresidir. İçeride oluşan ani sıcaklık ve basınç yükselmesi, pistonun üst tarafından pistonu alt ölü noktaya doğru iter,
- Son safha ise pistonun alt ölü noktaya az bir mesafe kalması ile açılan egzost evresidir. Tekrar aşağıdan yukarıya doğru çıkan piston, silindir içerisinde yanma sonucu oluşmuş olan yanma gazlarını egzost valfi aracılığı ile silindir dışına taşır.
Yukarıdaki bu dört evre, motorun 1 iş üretmesi için geçen süreçtir. Burada pistonun bir defa aşağı inip yukarı doğru çıkması , şaftın 360 derece yani bir tam tur dönmesi ile meydana gelmektedir. Dolayısı ile dört zamanlı bir motorda 1 iş, şaftın 720 derecelik 2 defa dönmesi ile oluşmaktadır.
Dört Zamanlı Motorların Avantajları ve Dezavantajları
- Dört zamanlı motorların en büyük avantajı, verimleri 2 zamanlı motorlara göre çok daha fazladır. Bu nedenle piyasada en fazla karşılaştığımız motor tipidir.
- İki zamanlı motorlara göre daha karmaşık bir yapıdadır. O nedenle üretimi daha maliyetli olabilmektedir.
- Dört zamanlı motorların iki zamanlılara göre daha zor start aldığını belirtmiştik ama bu dezavantaj kolaylıkla avantaj haline dönüştürülebilir. Emiş havasına sıkılacak eter, yanma kolaylığı nedeni ile motorun çalışma konusundaki dezavantajını ortadan kaldırabilmektedir.
İki Ve Dört Zamanlı Motorlar Arasındaki Farklar Nelerdir?
Aslında en çok merak edilen konu da bu oluyor. İkisine de yakıt ekleyip çalıştırıp bir güç elde ediyorsunuz. Peki 2 zamanlı ve 4 zamanlı makineler arasındaki farklar ne olabilir de biz de seçimimizi ona göre yapalım? Aşağıdaki maddeleri inceleyebiliriz.
- Aynı hacimde olan 2 ve 4 zamanlı motorlardan 2 zamanlı motorlar, diğerine göre daha fazla güç üretir,
- Dört zamanlı motorlar, 2 zamanlılara göre çok daha ekonomiktir,
- İki zamanlı motorlarda yağ tüketimi daha fazladır,
- İki zamanlı motorların devir sayıları daha yüksektir