Ticaretin yoğun olarak yapıldığı deniz yolunda bir çok yük taşınmaktadır. Bunlar arasında Tehlikeli Maddeler de bulunduğundan dolayı bu maddelerin taşınması konusunda yeni kavramlar geliştirilmiştir. IMDG Kod terimi ise bu denizyolu ticaretinde taşınan tehlikeli maddeleri tanımlamaktadır. Bu yazımızda sizlere IMDG Kod Nedir? , IMDG Kod Sınıfları Nelerdir? ve IMDG Kod Önemi Nedir? sorularına beraber yanıt arayacağız.
IMDG Kod Nedir?
IMDG Kod Nedir sorusuna en açıklayıcı yanıt olarak, Denizyolu ile taşınacak olan tehlikeli yüklerin güvenli bir biçimde taşınabilmesi için IMO tarafından geliştirilmiş teknik hükümleri içeren kurallar bütünüdür denilebilir.
1956 yılında Birleşmiş Milletlerin uzmanlarından oluşan bir panel düzenlenerek IMO ile ortaklaşa olarak tehlikeli maddelerin deniz yolu ile taşınması konusunda rapor hazırlandı. Bu çalışmaların üzerine 1961 yılında IMDG Kod oluşturulmaya başlandı.
Dünya Denizcilik Örgütü IMO’nun tehlikeli maddelerin düzenlenmesine ilişkin 2 ana maddesi bulunmaktadır. Bunlar SOLAS ve MARPOL sözleşmeleridir. IMO bu iki sözleşmeyi desteklemek ve işlevselliğini kolaylaştırmak amacı ile IMDG Code geliştirmiş ve bu iki sözleşmenin gerekli olan yerlerine IMDG Kod ile ilgili maddeleri düzenleyerek eklemiştir.
1 Ocak 2004 tarihinde ise IMDG code zorunlu hale getirilmiş ve 16 Mayıs 2008 tarihinde Denizcilik Örgütü Deniz Emniyeti Komitesi tarafından revizyonu gerçekleştirilmiştir. Bu revizyon ile tehlikeli madde yükleri ile ilişkili çalışan kıyı personeli için IMGD kod eğitimi 01 Ocak 2010 itibariyle zorunlu hale getirilmiştir.
Denizcilik taşımacılığındaki gerek teknolojinin hızlı ilerlemesi ve gerekse yeni tip taşınan yüklerin piyasaya gelmesinden kaynaklanan değişime ayak uydurma durumu söz konusudur. Bu nedenle sistem gözden geçirmeleri neticesinde değişiklikler her 2 yılda bir teklif olarak sunulur ve uygun görülürse değişiklik kararı alınır.
IMDG Kod Sınıfları
Tehlikeli maddeler çeşitlerinden dolayı farklı taşıma sınıflandırmasına dahil edilmektedirler. Tehlikelerin boyut ve derecelerini kategorize ederken farklı sınıflandırma çeşitleri kullanılmaktadır. Bu kapsamda IMDG Sınıflandırması yapılırken 9 farklı kategori bulunmaktadır;
Sınıf 1 : Patlayıcılar
- Bölüm 1.1: Kitlesel patlamaya neden olabilecek maddeler ve mallar
- Bölüm 1.2: Kitlesel patlamaya neden olmayan; ancak projeksiyon tehlikesi olan maddeler ve mallar
- Bölüm 1.3: Kitlesel patlamaya neden olmayan; ancak yangın ve hafif bir patlama veya hafif bir projeksiyon tehlikesi veya ikisi birden olan maddeler ve mallar
- Bölüm 1.4: Belirgin bir tehlike arz etmeyen maddeler ve mallar
- Bölüm 1.5: Kitlesel patlama tehlikesi olan çok hassas maddeler
- Bölüm 1.6: Kitlesel patlama tehlikesi olmayan çok fazla hassas mallar
Sınıf 2 : Gazlar
- Sınıf 2.1: Yanıcı gazlar
- Sınıf 2.2: Yanıcı ve zehirli olmayan gazlar
- Sınıf 2.3: Zehirli gazlar
Sınıf 3 : Yanıcı Sıvılar
Sınıf 4 : Yanıcı katı maddeler; kendinden parlayıcı maddeler, su ile temas halinde yanıcı gaz meydana getiren maddeler
- Sınıf 4.1: Yanıcı katı maddeler, kendinden tepkimeli maddeler ve duyarlılığı azaltılmış patlayıcılar
- Sınıf 4.2: Kendiliğinden parlayıcı maddeler
- Sınıf 4.3: Suyla temas halinde yanıcı gaz meydana getiren maddeler
Sınıf 5 : Oksitleyici Maddeler ve Organik Peroksitler
- Sınıf 5.1: Oksitleyici maddeler
- Sınıf 5.2: Organik peroksitler
Sınıf 6 : Zehirli ve Bulaşıcı Maddeler
- Sınıf 6.1: Zehirli maddeler
- Sınıf 6.2: Bulaşıcı maddeler
Sınıf 7 : Radyoaktif Malzeme
Sınıf 8 : Aşındırıcı Maddeler
Sınıf 9 : Çeşitli Tehlikeli Maddeler ve Mallar
IMDG Kod Önemi Nedir?
Deniz yolu ile taşınan tehlikeli maddeler, yani IMDG Kod dahilinde taşınan maddeler, hassasiyetleri bakımından ayrı bir dikkatle taşınması gerekmektedir. Bu hususta IMDG Kod bünyesinde bulunan uyarılar dikkate alınmaz ise, meydana gelebilecek olaylardan can, mal veya çevre olumsuz şekilde etkilenebilecektir. Böyle bir durumun önüne geçilmesi için öncelikle gemiadamlarının IMO gözetiminde STCW Kod gerekliliklerine dayalı olarak tehlikeli maddelerin elleçlenmesi konusunda bilgi sahibi olması gerekmektedir.
Buna da ek olarak Tehlikeli madde elleçleme işlemi gerçekleştiren kıyı tesislerinin, tehlikeli madde ile yapacakları tüm faaliyetlerinde tehlikeli madde güvenlik danışmanı (TMGD) istihdam etmesi ya da tehlikeli madde güvenlik danışmanlığı kuruluşundan (TMGDK) danışmanlık hizmet almaları zorunludur.
IMDG Kod Amaçları Nelerdir?
- SOLAS Sözleşmesinin gereklerinin yerine getirilmesi,
- Tehlikeli maddenin deniz yolu taşımacılığında gemi ve tehlikeli maddede oluşabilecek zarar ve yaralanmaların önüne geçmek,
- Taşımacılık sürecinde denizin zarar görmesini engellemek ya da bu durumu en aza indirgemek,
- Taşımacılık sürecinde deniz yol açmamak,
- Tehlikeli maddelerin deniz yolu kargo ile güvenli şekilde taşınmasını sağlamak,
- Tehlikeli maddelerin serbest dolaşımını kolaylaştırmaktır.