Tehlikeli sıvı yük taşıyan gemilerin kargolarında her zaman yangın çıkma ve patlama ihtimali bulunmaktadır. Bundan dolayı sıvı yük taşıyan gemilerde yangının oluşmasını engellemek için bazı önlemler alınmıştır ve inert gaz sistemi de bu önlemlerden bir tanesidir.
Bu yazımızın sonunda bu sistemin tam olarak ne anlama geldiğinden, çalışma prensibinden bilgi sahibi olacaksınız.
İnert Gaz Sistemi Nedir?
Tehlikeli yük taşıyan tankerlerin veya kara tesislerinin depolarında çok fazla yanıcı, uçucu gaz bulunur. Bu gazlar atmosfer içerisinde bulunan yakıcı gaz olan oksijenle temas halinde bulunduğunda ve uygun sıcaklık ortamı da sağlandığında yangın meydana gelir. Biz zaten bu birleşime Yangın Üçgeni adını da vermekteyiz.
Bizim bu tehlike zincirini kırmamız için bu değerlerden en bir tanesini yok etmeliyiz ki, yangın için uygun ortam sağlanmasına müsaade etmeyelim. Taşıdığımız yük itibarı ile bu imkansızdır. Çünkü önemli olan o yükün taşınmasıdır. Sıcaklık konusunda da fazla seçeneğimiz bulunamamaktadır.
Gerek taşınan yükün kimyası gereği ve gerekse maliyetler açısından bu da çok sorunlu bir işlem olabilmektedir. Bu analiz sonucunda bizim için yangın oluşmasını engelleyebilmenin en basit ve kolay yolu oksijeni ortamdan kaldırmak olacaktır. Yani ortamdaki oksijen miktarını düşürmek.
İnert Gaz Nasıl Üretilir?
Buraya kadar sistemin ne amaçla kullanıldığından bahsetmiş olduk. Bir de bu sistemin çalışabilmesi için ekstra makine ve teçhizata ihtiyaç duyarız. İnert gaz anlattığımız gibi içeriğinde Oksijen bulundurmayan bir gaz çeşididir. Bu nedenle kullanacağımız/üreteceğimiz inert içerisinde oksijen bulunmamalıdır. Bunu çeşitli yollarla sağlayabiliriz.
- İnert Gaz Jeneratörleri
- Liman Kazanları
Büyük tonajlı gemilerde genelde Liman Kazanlarından boğucu gaz elde edilmektedir. Tahliye operasyonları esnasında zaten kazanlar çalıştığı için çıkan egzost gazları soğutma ve temizlik ardından sisteme inert olarak sunulur.
İnert Gaz Sistemi Çalışma Prensibi
Sistemin çalışma prensibini aşağıdaki şematikten takip ederek devam edelim isterseniz.
Sistemi kısaca anlatmak gerekirse, kazandan çıkan egzost gazları hem içerisindeki kurumdan arındırılmak için, hemde soğutulmak için scrubber denilen sisteme girip burada basınçlanmak üzere fanlara ulaşır. Fan çıkışındaki bir ölçüm cihazı üretilen gazın oksijen seviyesine göre gazı ya tanklara gönderip oksijen miktarını azaltır, veya oksijen oranı yüksek inert gazın uygun oksijen miktarına düşmesi süresince gazı atmosfere verir.
Oksijen ölçüm cihazları genelde %2 ve %5 oksijen seviyesi arasındaki gazı kaliteli inert olarak tanklara verir. Eğer inert içerisindeki oksijen oranı %8’i aşarsa bu oran tanklar için tehlike oluşturacağından dolayı hemen sistem kendisini durdurarak, genel bir emniyet sistemi sağlanmış olur.
İnert Gaz Sistemi İçerisindeki Gazlar
İnert Gaz Karışımı içerisinde aşağıdaki oranlardaki bileşenler bulunmaktadır;
- Nitrojen : %83
- Karbondioksit : %12-%14
- Oksijen : %2 – %4
- Sulfür Dioksit : 50ppm
- Yoğunluk : 1,044