Kelime anlamı olarak International Ship and Port facility Security Code yani Uluslararası Liman Tesisi ve Gemi Güvenlik Kodu manasına gelmektedir. ISPS Kod şu an dünyada en yoğun şekilde denizlerdeki terör sorunu ile ilgilenmektedir. Bu güvenlik kodunun ortaya çıkışındaki en büyük etken de 11 Eylül 2001 yılında ABD’de yaşanan ikiz kule saldırısı neticesinde olmuştur. ISPS Kod Nedir? sorusunun karşılığını aslında 11 Eylül 2001 tarihine bakarak anlamlandırabiliriz.
ISPS Kodun Amaçları
Aslında yukarıda giriş kısmında belirlenen bu güvenlik kodunun amacını az çok ortaya çıkmakta ama daha akılda kalıcı olması bakımından burada da listeleyelim;
- Liman içerisinde veya gemi içerisinde yetkisiz personel olup olmadığını kontrol etmek,
- Kargo operasyonlarını ve insanların hareketlerini uzaktan izlemek. Gemi veya liman güvenliğini zedeleyecek veya tehdit edecek bir eylem olması durumunda olay büyümeden müdahalede bulunmak,
- Liman ve geminin içerisinde bulunduğu farklı güvenlik seviyelerinde, her güvenlik seviyesine özgü olan tedbirleri almak ve uygulamak,
- Uluslararası güvenlik seviyelerinin verdiği göreve uygun olarak hem gemide, hem de limanda , eşgüdümlü ve aynı amaca hizmet edecek zabitlerin uyumunu sağlamak,
- Dünya üzerinden aynı anda herhangi bir merkezde oluşan veya oluşması mümkün güvenlik seviyelerini ve önlemlerini takip etmek.
Gemiler İçin ISPS Kod Nedir? Ne Anlama Gelir?
ISPS Kodun gemilerde uygulanmasında aşağıdaki bazı görevlendirmeler yapılır;
CSO (Company Security Officer)-Şirket Güvenlik Zabiti
CSO, şirket tarafından, işletme altında bulunan geminin ISPS güvenlik kurallarına uygun olmasını sağlamakla görevli kişidir. Belirli aralıklarla geminin ISPS Kod’a uygunluğu konusunda denetlemeler yapar.
SSO (Ship Security Officer)-Gemi Güvenlik Zabiti
SSO sorumluluğu , şirket güvenlik zabitin bir alt kademesi ile sınırlandırılmış, yani gemi ve gemi personelinin güvenliğini ISPS Kod kuralları çerçevesinde olacak şekilde uygun olmasını sağlayacak kişidir. Kısacası geminin ISPS Kod’a uygunluğunu gemi içerisinden hazırlayacak ve hazır olmasını sağlayacak kişidir.
SSP (Ship Security Plan) – Gemi Güvenlik Planı
ISPS Kod çerçevesinde , farklı ISPS Kod Güvenlik Seviyelerinde yapılması gereken farklı aksiyonları, hangi personelin nerede ne gibi görevleri olduğunu anlatan plandır. ISPS Kod Güvenlik Seviyeleri konulu yazımıza giderek, bu seviyeler ile ilgili detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz.
Gemi Güvenlik Alarm Sistemi
Günümüz güvenlik tedbirleri ile beraber gemilerde, gemilere giriş yapan kişileri denetleyen metal dedektörlerini de kapsayan özel ve farklı türde güvenlik araçları geliştirilmiştir. Bu cihazlar olası tehdit durumunda gemide alarm vermeyip, liman tarafına bilgi vererek gemi güvenliğini ve limandaki güvenlik personelinin de duruma hemen müdahale etmesine olanak sağlamaktadır.
Limanlar İçin ISPS Kod
Kod, gemilerde olduğu kadar limanlarda da önemlidir ve en az gemilerde alınan önlemler kadar limanlarda da önlemler alınmaktadır.
Liman Tesisi Güvenlik Planı (PFSP)
Aynı gemi güvenlik planı gibi, limanda oluşabilecek tehditlere karşı alınacak önlemlerin yer aldığı, Güvenlik Seviyelerinin liman kısmı için belirtildiği özel bir plandır. Olası tehdit durumunda liman çalışanlarının görevleri ve sorumlulukları açıkça burada belirtilmektedir.
Liman Tesisi Güvenlik Zabiti
Liman tesisi güvenlik planını liman tesisinde uygulamasından sorumlu ve var ise eksikliklerin giderilmesinden sorumlu, ilgili devlet kurumunca da yeterliliği onaylanmış ve kararlaştırılmış kişidir. Liman tesisinin ve gemi ile yapılacak güvenlik protokolünün sorumlusudur.