Tekne sahiplerinin sezon sonunda düşündükleri en önemli konulardan birisidir. Tekne bakımı. Doğru şekilde yapıldığı zaman uzun ömürlü ve verimli bir kullanım. Aksi olursa da tatilin veya seyrin en heyecanlı yerinde stresli zamanlar. Bu yazımızda sizlere tekne gövde ve borda bakımı nasıl yapılır? Tekne bakımında nelere dikkat etmeliyiz gibi ipuçları paylaşacağım.
Tekne Bakımı Ne Zaman Yapılır?
Yazımın girişinde de bahsettiğim gibi tekne bakımı, tekne sahibi herkesin her sene yapması gereken ve teknenin dayanıklılığını arttırırken ömrünü uzatan bir önleyici faaliyettir. Tekne bakımı aşamaları çok farklı kategorilerde ilerlediğinden bende bunları size ayrı ayrı anlatmaya çalışacağım.
Tekne bakımı için en uygun zaman Ocak’ta başlar ve Nisan ayı sonuna kadar sürer ve bir dizi adımdan oluşur. Bu adımları kendiniz uygulayabileceğiniz gibi profesyonel ekiplerden de yardım isteyebilirsiniz. Eğer yarış tekneniz varsa bunun için yılda 2 kere bakım yapmakta/yaptırmakta fayda vardır. Ama teknenin ne olursa olsun yılda en az bir kere karaya çıkması; bakım, onarım ve tetkiklerin yapılması açısından çok önemlidir.
Tekneniz için yapabileceğiniz en kolay ve basit şey özellikle de teknenizi tuzlu suda kullanıyorsanız eğer; teknenizi her seferinde tatlı suyla yıkamaktır. Çünkü tekneye en çok zarar veren etkenlerden biri tuzdur. Bu yüzden bu en basit bakım adımını es geçmemek çok önemlidir. Bu sayede tuzlu suyun aşındırıcı etkisinden kısa süre içerisinde kurtulmuş olursunuz.
Tekne Gövde Bakımı
Teknelerin suyla temas halinde olan alt kısmına karina denir. Karina en çok çevresel faktöre maruz kalan kısım olduğu için, bakımı da çok önemlidir.
Uzun süre suda kalan teknelerin suyun altında kalan karinasında yosun ve çeşitli mikroorganizmalar oluşur. Bu da midye ve benzeri yaşam formlarının tekneye tutunmasına olanak verir. Bunların tümüne kekamoz adı verilir. Kekamoz uzun vadede özellikle ahşap teknelere zarar verirler ve teknelerde yüksek masraflara neden olabilirler. Bunun yanında kekamoz; hem sürtünmeyi arttırarak hem de kanalları tıkayarak tekne motorunun doğru çalışmasını önler ve yakıt israfına neden olur. Hatta kekamoz birikimi, motor ve jeneratör gibi elemanların bozulmasına yol açabilir.
Özellikle limanda hareketsiz bir şekilde su içinde bekleyen teknelerde kekamoz oluşumu daha fazla olur. Fakat kekamoz sadece teknenin gövdesinde oluşmaz. Teknenin metal kısımlarında da kekamoz oluşumu yaygındır. Bu yüzden metal aksamların da bakımının senede bir kez yapıldığından emin olmak gerekir.
Tekneyi, kekamozu oluşturan mikroorganizmalardan korumak için karinaya zehirli boya denilen ve kekamoz oluşumunu engelleyen kimyasal bir ürün sürülür. Bu boya mikroorganizmalar için zehirli olduğundan mikroorganizmalar teknede barınamazlar ve kekamoz oluşmaz. Metal aksamlar ve tekne gövdesi için kullanılması gereken astar boyalar ve zehirli boyalar birbirinden farklıdır. Metal parçaların kekamozdan korunması için son yıllarda geliştirilmiş olan jel ve plastik esaslı boyaların kullanılması uygundur.
Zehirli Boya Uygulaması Nasıl Yapılır?
Zehirli boyanın belli bir ömrü vardır. Tekne gövdesine uygulanan 2 çeşit zehirli boya vardır. Biri sert biri yumuşaktır. Sert zehirli boya teknenin hızını kesmediği için yarış teknelerinde kullanılır fakat bu yüzden daha çabuk aşınır. Bu yüzden 6 ayda bir yenilenmesi gerekir. Yumuşak boya ise çok hızlı olmayan teknelerde kullanılır ve senede bir kere yenilenmeleri yeterlidir. Su, zehirli boyayı bu kadar hızlı aşındırdığı için uygulama esnasında 2-3 kat uygulanmaları uygundur. Fakat türüne ve markasına göre eski zehirli boyanızı zımpara yaparak çıkarmanız gerekebilir. Zımpara gerekip gerekmediğini öğrenmek için zehirli boyanın talimatlarına başvurabilirsiniz. Aynı marka zehirli boya kullanıyorsanız eski katı zımparalamanız gerekmez.
Zehirli boya adından anlaşılabileceği gibi çok zararlı ve zehirlidir. Bu yüzden zımparalama sırasında çıkan tozu solumamanız gerekir. Islak zımpara bir çözüm olabilir fakat eğer zımpara makinesinden yardım alacaksanız tozları solumamanız ve tozların cildinize temas etmemesi için koruyucu tulum giymeniz, maske ve gözlük takmanız çok önemlidir.
Tekne Güverte Bakımı
Tekne güverte bakımını borda bakımı ve güverte bakımı olarak inceleyebiliriz. Borda bakımı için eğer yeni bir tekne ise ve jel kaplamasında bir sorun gözükmüyorsa bakıma gerek yoktur. Tam tersi yeni jel tabakaya pasta yapmak jel tabakayı bozup inceltecektir. Fakat tabakada çizikler oluşmuşsa bu çiziklerden kurtulmak için bordaya pasta yapılıp jel tabakayı koruyan bir ürün sürülebilir.
Tekne güverteleri genelde teak (tik) gibi dayanıklı ağaçlardan yapılırlar. Güverte için teak ağacının seçilmesinin en önemli nedeni suya son derece dayanıklı olmasıdır. Bunun yanında teak tropik bir ağaç olmasına rağmen hem sıcak hem de soğuk hava koşulları için uygundur.
Teak ağacı içindeki yağı sayesinde hem suyu hem de böcek gibi ağaca zarar verebilecek organizmaları iter. Tüm ağaçların içlerinde kanallar vardır. Ve bu kanallar su ile dolduğunda çürüme başlar. Teak ağacında bu kanallar teak yağı ile doludur bu yüzden su giremez ve teak yıllarca sağlam kalır. Fakat teak yağı iklimsel nedenler ve güneş ışınları nedeniyle azalır ve teak ağacının uzun yıllar ilk günki gibi kalması için bu teak yağının ağaca geri verilmesi gerekir. Aynı şekilde diğer tropik ve sert ağaçlara da aynı bakımın uygulanması gerekir.
Tekne Güverte Bakımı Adımları
Tekne bakımı yaparken güverte bakımını da es geçmemek gerekir. Öncelikle güvertenizi yumuşak bir fırça ve suyla temizleyin. Böylece güverteniz kir ve tozdan arınacaktır. Teak ağacı kesinlikle sert bir fırça ve yüksek basınçlı suyla temizlenmemelidir. Bu yüzeyi aşındırır ve ağacın özelliklerini kaybetmesine neden olur. Sonrasında eğer zemin üzerinde bir patina oluştuysa hafif bir zımparalamayla bu patinadan kurtulabilrsiniz. Bu adım mecburi değildir fakat bu adım ağacınızın daha parlak ve yeni durmasına yardımcı olacaktır.
Güvertenin kaybettiği yağı ve parlaklığı tekrar kazanabilmesi için piyasada bir çok ürün bulunmaktadır. Bu ürünleri kullanarak hem ağacın su iticiliğini geri kazandırırsınız hem ağacı böceklere karşı korursunuz hem de güneşin zararlı ışınlarına karşı dayanıklılık sağlarsınız. Ayrıca zemin kaplamanız ışıltısına yeniden kavuşur. Bunun yanında eğer zımparalamak için vaktiniz yoksa daha hızlı bir çözüm olarak boya ve cila içermeyen, zımpara gerektirmeyen farklı ürünler de bulunmaktadır. Kullanacağınız ürünlerde zararlı kimyasalların olmamasına da dikkat etmelisiniz.
Güvertenize vernik ya da “stain” uygulayıp uygulamamak tamamen sizin kişisel tercihlerinize bağlıdır. Piyasada özellikle kaymaz özelliğe sahip ve iklimsel koşullara dayanıklılık sağlayan vernikler ve yat vernikleri bulabilirsiniz. Fakat vernik sürmek güverte bakımını zorlaştırabilir. Çünkü ağaca müdahale etmeniz ve bakım yapmanız gerektiğinde önce verniği zımparalamanız gerekecektir. Kullanımınıza bağlı olarak verniğe ihtiyacınız olup olmadığını öğrenmek için bir profesyonelden yardım alabilirsiniz.
Tekne Motorunun Bakımı
Teknenizi karaya aldığınızda tekneninizin her bölümünü kontrol etmeniz önemlidir. Motorunuz da buna dahildir. Zaten motordaki aksaklığı teknenizi kullanırken de fark etmeniz çok kolaydır. Motorunuzda hissedilen bir sıkıntınız yoksa bile yakıtınızı ve özellikle de motor yağınızı yenilemek çok önemlidir.
Tekneler uzun süreler suda kaldığı için metal aksamlar korozyona uğrayabilirler ya da üstlerinde kekamoz oluşabilir. Bu yüzden tekne bakımı için alındığında metal aksamlar da dikkatlice kontrol edilmelidir. Özellikle tutya (teknenin su altında kalan metal parçalarını korozyona karşı korumak için kullanılan ve korurken de kendisi eriyen ve teknenin alt kısmıına monte edilen metal parçadır.) çok ufaldıysa yenisiyle değiştirilmelidir. Bu durum tutyanızın boyutu hiç küçülmediyse bir soruna işaret edebilir. Tutyanın küçülmemesi tutyanın görevini yapmadığını gösterebilir. Bu noktada profesyonel bir yardım almanız ve tutyanın koruduğu diğer metal aksamı (pervane gibi) kontrol etmeniz gerekir.
Bu alanda internette yat ve tekne servisleri veren şirketler içerisinde teknende firmasının çalışmalarını beğenerek takip ediyorum. Sizlerin de tekne veya yat ile ilgili herhangi bir hizmet alımı ihtiyacınız doğduğunda teknende ile iletişime geçmenizi öneririm.