International Maritime Organization kelimelerinin baş harflerinden oluşturulan kuruluş bizim dilimize Uluslararası Denizcilik Örgütü IMO adını almaktadır. Aldığı kararlarla dünya denizciliğine yön veren ve söz sahibi durumunda olan kuruluş ile ilgili bilgilerin paylaşılacağı bu yazımda ayrıca kuruluşun ilk ortaya çıkışı ile ilgili de bilgiler vereceğim.
Uluslararası Denizcilik Örgütü IMO Kuruluşu
Deniz güvenliğinin arttırılması için uluslararası denizcilik mekanizmalarını harekete geçirmek amacı ile Birleşmiş Milletler çatısı altında IMO adını taşıyan bir kuruluşun oluşturulmasına karar verilmiştir.
Bilindiği gibi denizcilik mesleği yapısı itibarı ile sadece bir ülke ile sınırlı kalmayıp, sınırlar ötesinde farklı ülkelerin de iş birliği ile yapılan bir ticaret şeklidir. Bu nedenle, her ülkenin denizcilik alanında yapacağı yeniliklerin bireysellikten çok birlik ve beraberlik içerisinde yapılması ile ancak başarıya ulaşılacağı gerçeği de ortadaydı ve bunu tüm ülkeler de kabul etmekteydi.
Tüm bu kapsam dahilinde, Birleşmiş Milletler içerisinde 1948 yılında yapılan bir sözleşme ile, dünyada ilk denizcilik konularında yetkili bir denizcilik örgütü olan IMO’nun kurulması kararlaştırılmıştır. 1948 yılında alınan bu kararın 10 yıl ardından da denizcilik örgütü resmen kurulmuş olacaktı. Bu süre zarfında hem sorunlar tespit edilecek, hem de organizasyonun yapısı bu sorunlara paralel olarak oluşturulacaktı.
Uluslararası Denizcilik Örgütü IMO Merkezi
IMO kurulum sürecinde güvenlikle ve güvenlikle ilgili olmayan başta da çevre ve petrol kirliliği ile ilgili olarak, kuruluşun üyeleri arasındaki çalışmalar hız göstermeye başlamıştır.
Denizlerde gemilerden kaynaklanan petrol kirliliğinin önlenmesine dair sözleşme, Birleşmiş Milletler tarafından 1954 yılında çıkarılmış, bu sözleşmenin takibi ve kontrolleri de 1959 yılında denizcilik örgütüne tamamen devredilmiştir. Bu bağlamda da IMO’nun en önemli görevleri arasında ilk sıralarda denizde güvenlik ve deniz kirliliğinin önlenmesi konuları kolaylıkla söylenebilir.
Merkezi Londra’da bulunur ve merkezi İngiltere’de bulunan Birleşmiş Milletlere ait kurulmuş olan tek kuruluşudur. Genel kurul tarafından idare edilir. İki yılda bir, genel kurul toplantıları yapılmaktadır. Örgütün 162 tane aktif üyesi bulunmaktadır. Bunların 2 tanesi de gözlemci statüsündedir. Genel Kurul un toplantıları esnasında seçilen 40 üyeden oluşan Konsey, denizcilik örgütünün idare organı olarak faaliyet gösterir.
Uluslararası Denizcilik Örgütü IMO Komiteler
Uluslararası Denizcilik Örgütü de, işlerinin farklı alanlarda işlerinin aksamaması için organizasyon yapısını farklı komite ve alt komitelere bölmüş, her birisi alanında uzman kişiler tarafından disiplinli bir takip politikası izlemektedir.
IMO Deniz Güvenliği Komitesi
Bu komite, güvenlik alanında geniş bir yelpaze sunduğundan dolayı, yaptığı işe nazaran alt komiteleri bulunmaktadır. Bunlar;
Seyir Güvenliği (NAV)
Telsiz Haberleşmesi ve Arama Kurtarma Komitesi (COMSAR)
Eğitim ve Vardiya Komitesi (STW)
Tehlikeleri Maddelerin, Kayı Yüklerin ve Konteynerlerin Taşınması Komitesi (DSC);
Yangından Korunma Komitesi (DSC)
Gemi Dizaynı ve Donanımı Komitesi (DE)
Yangından Korunma Komitesi (FP)
Gemi dengesi, yükleme hatları ve Balıkçı Gemilerinin Güvenliği Komitesi (SLF)
Bayrak Devleti Uygulamaları (FSI)¸Dökme sıvılar ve gazlar Komitesi(BLG)
IMO Deniz Çevresinin Korunması Komitesi (MEPC)
Bu komite Genel Kurul tarafından 1973 tarihinde kuruldu. Bu kmitenin görevi Örgütün gemilerden kaynaklanan deniz kirliliğinin önlenmesine yönelik etkinliklerinde eş zamanlı ilerlemeyi sağlamaktır. FSI ve BLG alt komiteleri, Deniz Güvenliği komitesinin olduğu kadar aynı zamanda MEPC’nin de alt komiteleridirler.
IMO Hukuk Komitesi (LEG)
Torrey Kanyon kazası sonrası 1967 yılında oluşturulmuş bir komitedir. Kuruluş amacı, bu kaza sonrasında ortaya çıkan hukuksal sorunları gidermekti fakat, bu dava bitince, komite faaliyetlerine son verilmedi. Çalışmalarına devam etmesi kararı alınmıştır. Bu komitenin de amacı aslında isminden de anlaşılabileceği üzere, kaza sonrası veya herhangi istenmeyen bir durum sonrasında karşılaşılabilecek hukuksal sorunları çözmekti.
IMO Teknik İşbirliği Komitesi (TC)
Teknik İşbirliği Komitesi (TC) denizcilik alanında gelişmekte olan ülkelere teknik işbirliği sağmanmasına yardımcı olmak amacı ile kurulmuştur. Tıpkı Birleşmiş Milletler toplulukları içerisinde denizcilik alanında hizmet verilmesi için IMO’nun kurulması için, IMO’nun da Birleşmiş Milletler sistemi içerisinde Sözleşmesinde Teknik İşbirliği Komitesi kurması kararlaştırılan tek Örgüt olması, çalışmalarında teknik yardımın ne kadar önemli olduğunun belgesidir.
IMO Kolaylaştırma Komitesi
IMO’nun uluslararası deniz trafiğinin kolaylaştırılması yönündeki çalışmalarını ve işlevlerini yürütmekle görevlendirilmiş bir komitedir. Bunların amacı, formalitelerin azaltılması ve gemilerin limanlara giriş ve çıkışlarında gerekli belgelerin basitleştirilmesidir.
Uluslararası Denizcilik Örgütü IMO Ne İş Yapar?
Neredeyse yarım asırlık süreç içerisinde başta denizde güvenlik, gemilerden kaynaklanan deniz kirliliğinin önlenmesi ve buna benzer konularda yaklaşık olarak 40 uluslararsı sözleşme çalışması yayınlayıp sözleşme hazırladı. Yaklaşık olarak da 700 kadar kod ve kural ortaya çıkararak, yukarıda belirtilen alanlarda kendi önlemlerini alma yolunda görevlerini yerine getirmeye çalışmıştır.