Gemi yapısal elemanlarını incelediğimizde karşımıza usturmaça nedir? sorusu sıklıkla çıkmaktadır. Denizcilikte ve gemi inşaasında karşınıza fender olarak da çıkabilir. Bu sebeple bu yazımızın konusu olarak usturmaça çeşitleri, kullanım alanları, yapıldığı malzemeler gibi detaylı bilgileri vermeyi tercih ettik. Umuyorum ki yazı sonunda aklınızda usturmaça nedir gibi bir soru kalmaz.
Usturmaça Nedir?
Usturmaça tanımını yapmak için burada kitabi bazı bilgilerden faydalanmak isterim. Deniz tamponları adı da verilen usturmaça ; liman ve gemileri, diğer gemilerle çarpışmaya karşı emniyete almak amacı ile özel olarak tasarlanmış deniz teçhizatlarıdır.
Bunlar, diğer gemilere, rıhtımlara, rıhtımlara ve limanlara veya rıhtımlara karşı çarpışmaya maruz kalan gemi, tekne veya diğer deniz araçlarına tampon etkisi sağlamak için tasarlanmış özel ekipmanlardır. Farklı malzemelerden yapılmış, farklı tip ve ebatlarda olabilmektedirler.
Usturmaça Çeşitleri Nelerdir?
Usturmaçaların yapısal ve kullanım yerlerine göre farklı çeşitleri mevcuttur. Yapısal çeşidine göre usturmaçalar genel olarak imal edildikleri malzemeye göre adlandırılırken, kullanım yerlerine göre olan usturmaçalar da, aldıkları şekillere göre isimlendirilmektedir.
Yapıldıkları malzemeye göre usturmaçalar;
- Kauçuk Usturmaça,
- Köpük Usturmaça,
- Kompozit Usturmaça
olarak adlandırılırken,
kullanım yeri ve şekillerine göre usturmaça çeşitleri ise;
- Gemi Usturmaçaları,
- Liman Usturmaçaları olarak adlandırılmaktadır.
Kauçuk Usturmaçalar
Kauçuk usturmaçalar, farklı uygulamalara hizmet etmek için çok çeşitli şekil ve isimlerde geliştirilmiştir. Bu usturmaçalar, özel üretim standartlarına uygun olarak geliştirilmiştir. Kauçuk Usturmaçalar, giriş tepki kuvvetini azaltır ve gövde basıncına gerekli açısal kılavuzluğu sağlar. Piyasa talebi en yüksek olan usturmaçalardır. Bu usturmaçalar ayrıca dünya çapındaki kauçuk endüstrileri üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Farklı gemi tipleri ve kullanım alanları için üretilen ve aşağıda ayrıntıları verilen birçok kauçuk usturmaça türü vardır;
Süper Konik Usturmaçalar:
Bunlar genellikle “Konik Usturmaça” olarak adlandırılırlar. Konik usturmaçaların konik gövdesi, onları daha da yüksek sıkıştırma açılarında dengede tutar. Oldukça verimlidirler ve optimum performans sağlarlar. Kesme ve aşırı sıkıştırmaya karşı daha iyi dirence sahiptirler. Geometrileri stabilitelerinde önemli bir rol oynar.
SCK Hücreli Usturmaçalar:
Bu usturmaçalar daha basit bir tasarıma sahip olduklarından dolayı daha sık tercih edilmektedir. Bu yüksek performanslı usturmaçalar büyük bir güce sahiptir. Bu hücre usturmaçaları geniş boyutlarda mevcuttur ve büyük panelleri destekleyebilir. Bu hücre usturmaçaları tercihen tekne ile alçak seviyede ilgilenen sistemler için uygun bulunmuştur.
Kavisli Usturmaçalar
Silindirik usturmaça olarak bilinen bir tür deniz usturmaçasına destek sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Kavisli usturmaçalarda bakım ihtiyacı olmadığından dolayı en iyi usturmaça çeşitlerinden biridir. Kavisli usturmaçalar, küçük ve orta menzilli gemiler ve tekneler için de kullanılabilir ve bunlara mükemmel kalitede koruyuculuk sağlar.
Ayaklı Usturmaça
Modüler tasarımları sayesinde kolayca monte edilebilen usturmaçalardır. Bu usturmaçaların ana avantajı, daha az bakım gerektirmesi veya hiç bakım gerektirmemesidir. Ayaklı usturmaçalar, usturmaçaların monte edileceği alanın sınırlı olduğu yerlerde büyük ölçüde tercih edilir.
Paralel Hareketli Usturmaça
Bunlar, geleneksel konik usturmaçalara kıyasla genel tepkiyi yaklaşık %60 daha fazla azaltabilir. Bunlar, paralel hareket usturmaçalarının dikey eğilmeyen tip usturmaçalar olması farkıyla bacak usturmaçalarına biraz benzer, ancak yine de enerji dağıtımı olmadan rıhtım veya tekneyi 20°’de besleyebilir.
İçeri Sürgülü Usturmaça (veya SISO Usturmaça)
Bu usturmaçalar, cıvataların yardımıyla aşınma tamponlarının sabitlendiği ön çerçeveye sahiptir. Bakım amacıyla ve arıza durumunda usturmaçaların tüm tertibatının değiştirilmesine gerek yoktur, ancak yapılan değiştirme sadece yenileriyle değiştirilecek olan kayar panelli aşınma balatalarına uygundur. Sürgülü paneller kılavuz raylardan kolaylıkla çıkarılıp yedek panellerle değiştirilebilir. Bu nedenle bakımları oldukça kolaydır ve kullanım dışı kaldıklarında hızlı bir şekilde servis için kullanılabilirler.
Silindirik Usturmaçalar
Günümüzün en temel ve yaygın kullanılan usturmaça sistemleridir. Her tip tekne ve gemide kullanılabilirler ve donatım açısından da oldukça ekonomiktirler.
Ekstrüde Usturmaçalar
Daha basit tasarıma sahip kauçuk usturmaçalardır ve yapıya civatalarla doğrudan bağlanır. Bu usturmaçalar son derece esnektir ve her uzunluğa ve hatta kıvrımlara uyabilir.
Havalı Usturmaçalar
Gemiler arası işlemler ve liman aksesuarları için ideal seçimdir. Dağıtımları hızlı ve sağlamdır. Yanaşma sırasında havalı şişme usturmaçalar hasar riskini en aza indirir ve hem insanları hem de yükü korur. Bu usturmaçalar, 2014’te yayınlanan ISO’nun kalite güvence yönergelerine uygun olmalıdır. Bunlar beş türdendir: zincir-lastik ağı (CTN) pnömatik usturmaçalar; Askı tipi usturmaçalar; düşük basınçlı pnömatik usturmaçalar; hidro-pnömatik usturmaçalar ve. CTN pnömatik usturmaçalar. usturmaça gövdesini korumak için yatay ve dikey yönde zincirlerle bağlanmış bir lastik ağına sahiptir. Zincirler sürekli su içinde kaldığı için korozyona dayanıklı galvanizli malzemelerden yapılmalıdır. Bunlar, yapı ile gövde arasındaki açıklığı daha büyük ölçüde artıran en basit ve daha ucuz deniz usturmaçalarıdır. Askı tipi pnömatik usturmaçalar, zincir tipi usturmaçalara benzerdir, tek fark usturmaçaların zincir yerine örgülü tel şeritlerden oluşan eşit halatlarla asılabilmesidir. Alçak basınçlı pnömatik usturmaçalar, maksimum temas yüzeyi sağlayarak kinetik enerjiyi maksimum ölçüde emerek tekneye minimum basınç veren pnömatik usturmaça türüdür. Hidro-pnömatik Usturmaçalar: Usturmaça ihtiyacına uygun olarak yapılan pnömatik usturmaçalardır.
Köpük Usturmaçalar
Bu usturmaçaların yapısı çift katmanlı kapalı tiptedir. Köpük usturmaçaların iç katmanı polietilen köpükten yapılmıştır ve merkeze kaplama olarak güçlendirilmiş poliüretan elastomer kullanılmaktadır. Bu tip usturmaçalarda su penetrasyonu yaklaşık olarak sıfırdır. Bunlar ömürleri boyunca ve hatta hasar gördüklerinde sürekli olarak hizmet verebilirler. Farklı türde köpük çamurluklar vardır. Bunlar;
Sea Guard Usturmaçalar
Bunlar, askıda olduğu kadar yüzer durumda da eşit derecede iyi hizmet verebilir. Bu usturmaçalar hem gemi hem de liman için kullanılabilir ve bakımı kolaydır. Bu usturmaçalar çoğunlukla gemiden gemiye operasyonda kullanılır ve yok edilemez veya imha edilemez. Bu çamurluklar batmaz ve sönmez. Köpük usturmaçaların çoğu, ABD donanması hükümlerinin yönergelerine göre üretilmektedir.
Deniz yastıklı usturmaçalar
Bunlar kaba ve sağlam usturmaçalardır. Bunlar, en zorlu koşullarda kullanılacak yüzer usturmaçalardır ve imalatlarında kullanılan çekirdek, deniz koruma usturmaçalarından daha üstün kalitededir. Batmaz ve deniz yastığı görevi gören sert çekirdekli zincir lastik ağına sahiptir. En az bakım gerektiren LNG gemileri için kullanılan en güvenilir ve verimli köpük usturmaçalardır. LNG gemilerinde patlamadıkları için kendilerine sıklıkla yer bulabilmektedirler.
Donut Usturmaçalar
Özel bir tür deniz usturmaçaları olup, ayrıca kılavuz veya dönüş yapısı olarak kullanılan rıhtım usturmaçaları türüdür. Gemilerin hizalanması için bu usturmaçalar döndürülebilen boru şeklinde kazıklara sahiptir. Bunlar, poliüretan ciltle güçlendirilmiş naylon filamentten yapılmıştır. Bunlar, daha iyi görünür erişim için parlak renklerde mevcuttur. Bir tür çamurluk olduğundan daha az bakım gerektirir.
Kompozit Usturmaçalar
Her türlü kompozit malzemeden yapılabilen usturmaçalardır. Her türlü Römorkör usturmaçaları genel olarak bu kategoride değerlendirilir.
Bunlar yalnızca gemi usturmaçalarıdır ve bir römorkör gemisine takılır. Bu usturmaçalar maksimum aşınma ve aşınmaya maruz kalır, bu nedenle bunlar, bir geminin su akıntıları ve diğer gemiler nedeniyle maruz kaldığı daha yüksek derecede aşınma ve aşınmaya dayanabilen en sert malzemelerden yapılmıştır. Böylece usturmaçalar maksimum verimle daha uzun ömürlü hizmet verebilir. Bunlar geometrik özelliklerine göre silindirik, konik, anahtar delikli, M- ve W-çekici usturmaçalar olabilir. Bunların hepsi gemi usturmaçaları ve bir şekilde birbirine benziyor, sadece geometrik tasarımda bir fark var. Tüm bu römorkör usturmaçaları, diğer gemilerin ve su akıntısının gemiye sunduğu aşınma ve yırtılmalara karşı dayanıklı olacak şekilde son derece sağlam malzemelerden yapılmıştır. Tüm bu çamurluklar, ağır hizmet tipi çamurluklardır ve farklı tasarım, farklı koşullarda verimli çalışmayı sağlar.
