Gemiler ile ilgili derinlemesine bilgimiz olmasa dahi, denizde gördüğümüz farklı gemi türleri olduğu konusunda hemfikir olduğumuzu düşünüyorum. Her geçen gün literatüre yeni gemiler giriyor olsa da, amaçlarına ve taşıdıkları yüklere göre gemi türleri bellidir. Bu yazıyı okuduktan sonra da sizler de denizlerde gördüğünüz geminin ne tip olduğu konusunda bilgi sahibi olacaksınız.
Gemi Türleri Nelerdir?
Gemi tiplerini belirlemedeki en önemli etkenler, gemilerin kullanım amacıdır. Bu deniz vasıtası hangi amaçla denizde yüzmektedir? Bir yük mü taşıyor, yolcu mu? Savaşa mı gidecek yoksa diğer gemilere yardım mı edecek? İşte bu nedenle gemiler hizmet etme şekillerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilirler,
- Yük Gemileri
- Yolcu Gemileri
- Özel Hizmet Gemileri
- Savaş Gemileri
Bunların içerisinden savaş gemilerinin konumları ve durumları ayrı olduğundan, burada isminden bahsedecek olsak da detaylarına girmeyeceğim. İsterseniz kullanım amaçlarına göre gemi tiplerinin neler olduğunu anlatmaya başlayım.
Gemi Türleri Yük Gemileri
Gemilerle yük taşımacılığı bundan binlerce yıl öncesine kadar dayanmaktadır. Özellikle ilk zamanlarda yapılan gemilerin nehir ve kıyı seyri yaptıklarını, günümüze doğru yaklaştıkça sanayi devrimi ile de ham madde ihtiyacına binaen büyüklüklerin arttığını görmekteyiz.
Yük gemileri taşıdıkları yükün cinsine göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir
- Kuru Yük Gemileri
- Konteyner Gemileri
- Dökme Yük Gemileri
- Ro-Ro Gemileri
- Tanker Gemileri
Kuru Yük Gemileri
Günümüzde eskisi kadar olmasa bile hala kullanılmaktadır. Şu an Ro-Ro, Dökme Yük ve Konteyner Gemileri gibi gemilerle taşınabilecek yükler için eskiden en çok talep edilen gemi tipiydi. Günümüzde kuru yük gemilerini, önemini yitirdiklerinden dolayı düşük tonajlı olarak imal edilip kısa mesafeli seferler yapmaktadırlar.
Konteyner Gemileri
Deniz ticareti ile kara ve demir yolu ticaretini birbirine entegre etmek amaçları ile ortaya çıkmış bu gemiler konteyner adı verilen özel yük kutularını taşırlar. Bu konteynerlar standart ebatlarda üretilirler ki hem gemilerde, hem trenlerde hem de tır ve kamyonlarda uyumlu şekilde çalışabilsinler.
Özellikle günümüzde, ticaretin de son derece önem kazandığı bu günlerde konteyner taşımacılığı tüm dünya için çok büyük önem arz etmektedir.
Dökme Yük Gemileri
Aslında kuru yük gemilerine benzemektedir. Tek farkı taşıdığı yükün maden cevheri, kömür, buğday gibi dökme yük olmasıdır. Onun haricinde neredeyse tüm özellikleri aynıdır. Bu gemiler kuru yük gemilerinin aksine, zaman geçtikçe çok daha büyük tonajlı ve uzun seyirli olarak imal edilmektedirler.
Bu tip gemilerde önemli olan şey yükün ne kadar hızlı taşındığı değil, taşınan yükün ne kadar fazla olduğudur. O nedenle bu tarz gemiler ortalama olarak 10-12 knot hız taparlar fakat taşıdıkları yükler de 200000dwt ‘i bulabilir.
Ro-Ro Gemileri
Roll-on Roll-off kelimesinin kısaltılmışıdır. Tekerlekli araçları taşıyan bu gemiler büyük bir feribota benzerler. Özellikle yakın kıyılar arasındaki tır ve kamyon taşımacılığında vazgeçilmez bir ulaşım aracıdır. Süratleri bakımından konteyner gemilerine benzerler. Düzenli ve dakik olarak çalışmaktadırlar.
Tanker Gemileri
Yanıcı ve patlayıcı olan bazen de zehirli atıkları taşıyan gemi tipleridir. Kendi arasında çok fazla çeşidi bulunmaktadır. Tanker gemi tiplerini sıralayacak olursak
- Ham Petrol Tanker Gemileri
- Kimyasal Tanker Gemileri
- LNG Tanker Gemileri
- LPG Tanker Gemileri
- Asfalt-Bitümen Tanker Gemileri
olarak sınıflandırmak mümkündür. Bu gemilerde taşınan yükün hassasiyetinden dolayı gerek burada çalışacak personel olsun, gerekse bu gemilerin kendi donanımları olsun, diğer gemilere nazaran çok daha dikkat edilen konulardır. Özel ekipmanlarla donatılmışlardır.
Gemi Türleri Yolcu Gemileri
Bu tip gemilerde yolcu konforu ilk sırada tutulduğundan dolayı hiçbir masraftan kaçınılmamış, gemi dizaynı en üst seviyede takip edilmiş, gemi ekipmanları da ona göre seçilmiştir. Ticari gemiler içerisinde en büyük bütçeli gemiler bunlar olmuştur.
Yolcu gemileri herkesin dikkatini çeken ve detaylamasına incelemek istediği gemi tiplerinden bir tanesidir. Bu nedenle eğer sizler de bir yolcu gemisi detayları ile nasıldır görmek isterseniz sizleri En Pahalı Yolcu Gemileri isimli yazımı okumaya davet ediyorum.
Gemi Türleri Özel Hizmet Gemileri
Adından da anlaşılacağı gibi özel bir amaca hizmet eden gemilerdir. Bunlar,
- Römorkörler,
- Balıkçı Gemileri
- Barge (atık-yakıt ikmal) Gemileri,
- Sismik Araştırma Gemileri,
- Zemin Kablo Döşeme Gemileri gibi gemilerdir.
Bu tarz gemiler standart olarak üretilmezler. Belirli bir amaca uygun olarak, müşterinin talepleri doğrultusunda üretilen gemilerdir. Bu gemilerdeki özel donanımlar nedeni ile büyük ticari gemiler kadar maliyeti olabilmektedir.
Gemi tiplerini daha detaylı ve ansiklopedik şekilde incelemek isterseniz wikipedia’nın bu sayfasından da bilgi alabilirsiniz.